نویسنده: سعید خراط ها
«پایین آمدن سن جرم» در جامعه و «پایین بودن سن جرم» دو مقوله ای هستند که در حالی که دارای اشتراکات موضوعی هستند، تفاوت هایی نیز دارند. در این ارتباط به نکاتی می توان اشاره کرد.
1. برخی جرایم که در سال های نه چندان دور ویژه افراد بزرگسال می نمود، (مانند جرایم مواد مخدری و روسپی گری) به دلایل متعددی در سال های اخیر افراد کم سن تر حتی کودکان را نیز مبتلاکرده است که این وضعیت را می توان در مقوله پایین آمدن سن جرم مورد بررسی و توجه قرار داد. برخی از عواملی را که موجب «پایین آمدن سن جرم» در جامعه شده اند، می توان چنین برشمرد: وجود زمینه های اجتماعی گرایش و ارتکاب افراد کم سن تر به جرم (از جمله بالارفتن آمار طلاق و کودکان طلاق، بی سرپرستی و بدسرپرستی و...)، انتقال فرهنگ جرم و سرایت پذیر بودن کنش های انحرافی در بستر خانواده و آموختن الگوهای رفتاری از افراد خانواده و از شیوه عمل نیروهای کنترل رسمی (مانند آموختن کنش ها و واکنش های خشونت بار، پرخاشگری، فحاشی، ضرب و شتم و...)، بقا و رشد روزافزون مسایل و آسیب های اجتماعی به عنوان علت بروز رفتارهای نابهنجار (مثلافقر، بیکاری و نابرابری اجتماعی که می توانند موجب گرایش افراد بیشتری از گروه های سنی مختلف به جرایم مواد مخدری، روسپی گری و سرقت شوند)، بهره کشی و سوءاستفاده از افراد کم سن حتی کودکان در فعالیت های انحرافی (مثل تکدی، سرقت، حمل مواد مخدر، تن فروشی).
2. برخی جرایم در جامعه به همراه و به موازات اکتشافات و ظهور و ورود تکنولوژی های جدید نمایان می شوند و به فراخور موضوع شان، گروهی یا نسلی را تحت تاثیر قرار می دهند، مانند جرایم اینترنتی. در این جرم با توجه به اینکه تعداد زیادی از کاربران اینترنت را جوانان تشکیل می دهند، بنابراین نسبت بالاتری از جرایم اینترنتی نیز در جوانان یافت می شود. در این ارتباط به علت ناآشنایی یا آشنایی محدود بزرگسالان با فعالیت های اینترنتی، بزرگسالان بیشتر قابلیت قربانی شدن در فضای مجازی را پیدا می کنند. به عنوان مثال چند روز قبل در خبرها داشتیم دختری 16ساله به صورت اینترنتی به حساب مشتریان یک کافی نت دستبرد می زد. در این نمونه «پایین بودن سن جرم» موردنظر است.
البته در سال های آینده از سویی با بالاتر رفتن سن جوانان آشنا با اینترنت، با پدیده بالارفتن سن جرم روبه رو خواهیم شد و از سویی با پایین آمدن سن آشنایی با اینترنت در جامعه شاهد پایین رفتن سن ابتلابه انحرافات اینترنتی خواهیم بود. در اینجا لازم به گفتن است که در شرایط کنونی جامعه و با توجه به سیاست دوگانه و متعارض دولت که از سویی محدودیت های خدمات اینترنتی را ایجاد و از سوی دیگر فعالیت های عمومی جاری (از جمله موضوع یارانه ها و مراودات بانکی و...) را از طریق اینترنت ساماندهی می کند، بسیاری از مردم که با اینترنت آشنایی کافی ندارند، در مراودات مالی و بانکی و... با خطرات زیادی روبه رو هستند و قابلیت تبدیل شدن به قربانی را دارند.
3. تعارض و تضاد در هنجارها و اختلال در جامعه پذیری نسل جوان در کنار ناکامی ها و محرومیت های تحمیل شده از سویی این نسل را دچار سردرگمی و بی هنجاری کرده و از سوی دیگر رواج واکنش های خشونت بار در مقابله با آسیب های اجتماعی، به کار گیری زور به عنوان راهکار درمان و هدایت این نسل و استفاده از تنبیه درمانی و ضرب و شتم درمانی و زندان درمانی، بی توجهی به ضرورت پیشگیری از جرم و داشتن نگاه امنیتی به فرآیند پیشگیری از جرم و بی توجهی به ریشه مسایل و آسیب های اجتماعی عاملی در تسری و بقای جرم در این گروه سنی شده است.
روزنامه شرق ، شماره 1550 به تاریخ 22/3/91، صفحه 18 (حادثه)
