جایگاه دیه در نظام حقوقی ایران                                      

یک عضو پیوسته انجمن جرم شناسی ایران گفت: در جراحت هاشمه لازم نیست همراه با شکستگی استخوان، زخمی هم ایجاد شده باشد اما اگر زخمی ایجاد شده باشد به نظر می‌رسد دیه جداگانه‌ای برای زخم پرداخت نخواهد شد و حتی ارش هم به آن تعلق نمی گیرد.

بهزاد اکبرآبادی در گفت و گو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ـ منطقه کرمانشاه، در ادامه بحث دیه جراحت سر و صورت اظهارکرد: هاشمه به شکستگی‌ها و ترک خوردگی‌های استخوان گفته می شود که مکان استخوان را تغییر نمی‌دهد و بهبودی استخوان هم نیاز به عملیات جراحی یا شکسته بندی نداشته باشد.

وی افزود: برای هاشمه در روایت ۱۰ شتر دیه تعیین شده است، فقها در اصل دیه اختلافی ندارند اما عده ای از ایشان گفته‌اند که اگر هاشمه شبه عمد باشد باید سه شتر بنت لبون و سه شتر حقه و چهار شتر خلف داده شود و اگر خطایی باشد دو شتر بنت مخاض و دو شتر ابن لبون و سه شتر بنت لبون و شه شتر حقه داده شود.

وی درخصوص جراحت منقله نیز عنوان کرد: منقله به شکستگی استخوان گفته می شود که قطعات شکسته شده جابجا می شوند و در مان آن نیاز به عملیات جراحی و شکسته بندی و نصب پلاک و نظایر آن دارد.

اکبرآبادی ادامه داد: در مورد جابجایی استخوان سه نظریه وجود دارد، یکی اینکه استخوان بر اثر شکستن از جای خود جابجا می‌شود نظریه دیگر این است که استخوان های شکسته شده جابجا شوند و نظریه سوم این است که شکستن استخوان به شکلی باشد که درمان آن جز با جابجایی استخوان ممکن نباشد که قانونگذار هم از نظریه سوم تبعیت کرده است.

وی خاطرنشان کرد: دیه منقله به اعتقاد مشهور فقها ۱۵ شتر است و این نظریه به روایت‌های شرعی مستند است مانند روایت امام صادق (ع) که فرمودند:« دیه منقله ۱۵ شتر است». یک نظریه ضعیف هم وجود دارد که برای منقله ۲۰ شتر تعیین کرده است.

وی افزود: جراحت مامومه یعنی جراحات یا ضربه هایی که استخوان های جمجمه را بشکند و به پرده‌های مغزی برسد و باعث پارگی یا خونریزی در پرده‌های ام الغیظ وام الرقیق یا سخت شامه و نرم شامه مغز شود.

وی اظهارکرد: در مورد دیه مامومه نیز روایت های فراوانی وجود دارد از جمله روایت امام صادق (ع) که فرمودند: دیه مامومه ۳۳ شتر است و نیز روایتی که ایشان فرمود دیه مامومه ثلث دیه است.

اکبرآبادی در پایان عنوان کرد: همانگونه که ملاحظه می شود در یک روایت برای دیه، شتر تعیین شده و دریک روایت به صورت مطلق حکم به ثلث دیه کرده است عده‌ای اطلاق روایت دوم را با روایت اول تقیید زده‌اند و اعتقاد دارند که دیه مامومه منحصر در شتر است اما عده‌ای با استناد به اطلاق روایت دوم گفته‌اند که دیه مامومه را می‌توان از سایر افراد دیه مانند درهم و دینار نیز پرداخت.