سؤال : نکاح 99 ساله و امثال آن دایم است یا موقت ؟

پاسخ : 

الف ) اتفاق آراء: در مورد این موضوع بین فقها اختلاف نظر وجود دارد. برخی گفته اند چون مدت دارد، زن به اراده خود مشکل به وجود آورده است ، شارع در قبال آن مسؤلیت ندارد و عقد موقت می باشد. حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ اعلام کرده اند که در عقد ازدواج اگر مدت ذکر شده و لو اینکه طولانی باشد، عقد، متعه می باشد. آیت الله حسین نوری همدانی هم این عقد را موقت می دانند. حضرت آیت الله گلپایگانی عقد موقتی را که به صورت عمری صیغه اش خوانده شده باطل دانسته اند. همچنین حضرت آیت الله سیستانی فرموده اند اگر صیغه های دراز مدت به مقداری باشدکه از حد احتمالی عمر زوجین بیشتر باشد، باطل است. دکتر لنگرودی معتقد است هر گاه در طبیعت عقد نکاح اختلاف شود، اصل آن است که دایم است. دکتر کاتوزیان نیز عقیده دارد اگر عقد طرفین در دایم و موقت معلوم نباشد، اصل آنست که دایم است. حقوقدانها تمایل بیشتری دارند که عقد 99 ساله و مثل آن را عقد دایم بدانند و محاکم نیز آرائی در همین رابطه اصدار کرده اند.

ب ) نظر کمیسیون: با توجه به تعریف نکاح منقطع در ماده 1075 قانون مدنی مبنی بر اینکه « نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد.» و با عنایت به آثار حقوقی و شرایطی که برای نکاح منقطع از جهت عدم توارث و نداشتن نفقه و ذکر مدت و تعیین نفقه مترتب است ، نکاح مورد سؤال با تقدیر صحت، منقطع بوده و احکام عقد منقطع بر آن مترتب خواهد بود. در خلال مدت زوج می تواند نفقه مدت را بذل کند و در صورت فوت، زوجین از همدیگر ارث نمی برند و نفقه زوجه مزبور بر عهده زوج نیست . بنابراین با توجه به حاکمیت اراده طرفین و مراتب فوق ، نکاح مزبور منقطع