قتلی رخ داده یا آسیبی بدنی به کسی وارد شده، اما غیرعمدی؛ مرتکب جرم باید مجازات شود هرچند نه به شدت جرایم عمدی. ولی به هر حال فردی که درگیر پرونده ای غیرعمدی شده و مشمول قوانین مربوط به اجرای احکام کیفری می شود که روال قانونی خاص خودش را دارد.
    به طور معمول در پرونده های قتل و آسیب بدنی غیرعمدی ناشی از بی احتیاطی در رانندگی، شخص مقصر به حبس یا جزای نقدی همچنین پرداخت دیه به مصدوم یا ورثه متوفی محکوم می شود. اگر محکوم علیه (کسی که حکم دادگاه علیه او صادر شده) پرونده ای داشته باشد، پس از آن که رای دادگاه به او ابلاغ شد، (چه آرای قطعی، چه آرای قابل تجدید نظر که به قطعیت درآمده) وارد مرحله اجرای حکم می شود. اجرای حکم با دایره اجرای احکام دادسرایی است که در حوزه دادگاه صادرکننده رای بدوی (رای اولیه) واقع شده است. پس ابتدا پرونده از سوی دادیار اجرای احکام بررسی می شود و اگر ایراد یا ابهام قانونی در دادنامه وجود نداشته باشد، دستور ثبت پرونده صادر و محکوم علیه برای اجرای حکم احضار می شود.

محکومان به جزای نقدی

  اگر محکوم علیه در رای دادگاه به جزای نقدی محکوم شده باشد، باید به دایره اجرای احکام مراجعه و معادل مبلغ جزای نقدی را به حساب صندوق دولت واریز کند و قبض پرداخت را به دایره اجرای احکام تحویل بدهد و یک نسخه را هم برای خود نگه دارد. اما گاهی پیش می آید که محکوم علیه توان پرداخت جزای نقدی را ندارد. در این حالت اگر جزای نقدی را نپردازد و مالی هم از او به دست نیاید، به دستور قاضی صادرکننده حکم بدوی مطابق آن جزای نقدی، بازداشت می شود که حداکثر مدت بازداشت بابت جزای نقدی هم 5 سال است. اگر محکوم علیه، قبل از صدور حکم محکومیت به خاطر نداشتن ضامن یا پرداخت وثیقه مدنی در بازداشت باشد، این مدت هنگام اجرای حکم برای او، چه در قبال حبس و چه جزای نقدی، محاسبه می شود. بنابراین اگر فرض کنیم که آقای «الف» قبل از صدور حکم به خاطر نداشتن ضامن، 20 روز در زندان بازداشت بوده و به موجب رای دادگاه به پرداخت 200 هزار تومان جزای نقدی محکوم شده، دیگر وجهی بابت محکومیت پرداخت نخواهد کرد، چون آن 20 روز برایش محاسبه شده است.

محکومان دیه

  براساس قانون، محکوم علیه از زمان وقوع حادثه (نه صدور حکم) 2 سال وقت دارد دیه شاکی را بپردازد، اما با توجه به تورم اقتصادی و افزایش نرخ دیه در هر سال بهتر است پس از قطعیت حکم بویژه هنگامی که محکوم علیه اتومبیل خود را بیمه کرده نسبت به پرداخت دیه اقدام کند. البته محکوم علیه می تواند با موافقت شاکی مهلت بیشتری نیز درخواست کند. در بیشتر مواقع محکوم علیه توان پرداخت دیه را به صورت یکجا ندارد و ترجیح می دهد پرداخت اقساطی داشته باشد. او برای تحقق این مساله می تواند از دادگاه صادرکننده حکم بدوی درخواست تقسیط کند.
    
    معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه
    
 روزنامه جام جم، شماره 3415 به تاریخ 31/2/91، صفحه 18 (جامعه)