برخی از زنان در هنگام زندگی زناشویی در حالی با حضور به دادگاههای خانواده درخواست طلب حقوق و اجرت المثل از همسر می کنند که بر اساس قانون این درخواست رد می شود و گرفتن اجرت المثل نیازمند شرایط ویژه ای خواهد بود.

مهریه یک طلب مدنی است و هیچ خصوصیت ویژه ای ندارد و حتی از طریق راه دور می توان مهریه را دریافت کرد. البته این روزها دیگر می توان مهریه را حتی از داخل خانه و از طریق اینترنت هم مطالبه کرد ولی این نکته را هم باید در نظر گرفت که چون مهریه در سند نکاح نوشته و ثبت می شود می توان از طریق اداره اسناد رسمی هم آن را مطالبه کرد و نیازی به رفتن به دادگاه نیست. 

بر اساس این گزارش، غیر از مطالبه مهریه چند سالی است موضوع دریافت اجرت المثل یا همان دریافت حقوق زن از شوهر در ازای کار کردن در خانه مطرح شده که باید گفت بر اساس شرایط رایج در عرف و حقوق جاری به اجرای تکالیف خانوادگی و کار کردن زوجه در خانه در طی مدت زمانی که زوجین با هم زندگی می کنند اجرتی تعلق نمی گیرد و این اقدام زوجه برای مطالبه حقوق ماجور است. اگر چه در برخی مواقع گفته می شود که زوج برای فعالیتهایی که در منزل زوج می کند می تواند اجرت دریافت کند اما در دادگاههای شرع از قدیم تاکنون هیچگاه حکم به دریافت اجرت المثل از سوی زوجه در هنگام زندگی مشترک داده نشده است و هم اکنون قضات چنین دعوایی را رد می کنند.

علی مندنی پور رئیس سابق اتحادیه سراسری کانونهای وکلای کشور هم در گفتگو با خبرنگار مهر بر این نکته تاکید دارد که در شرع برای هر خدمتی ارزشی در نظر گرفته شده ولی اینکه زن به ازای همسرداری، بچه داری و آشپزی از مرد برای دریافت حقوق شکایت کنه در عرف پسندیده و تعریف نشده است.

به گزارش مهر، در بیشتر موارد برخی از زوجه ها با حضور در دادگاه خانواده دادخواست تنظیم کرده و درخواست می کنند تا هزینه حضور در خانه همسر و کارکردن در خانه و آشپزی و بچه داری را دادگاه از همسر طلب کند و دادگاه این درخواست را رد می کند. ولی همچنان بسیاری از زنان علت رد این درخواست را نمی دانند و اطلاعی از آن ندارند.

 شرایط تعلق اجرت المثل

بر اساس این گزارش، زوجه می تواند با استناد به مواد ۳۳۶ قانون مدنی و بند الف تبصره ۶ ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، در صورت وجود شرایط زیر اجرت المثل ایام زوجیت را از شوهرخود مطالبه کند. اگر در ضمن عقد شرط مالی در مورد کارهای زوجه در امر خانه داری وجود داشته باشد، مثلا مبلغ معینی به عنوان اجرت برای زن در قبالکارهای خانه پیش بینی شده باشد، نوبت به پرداخت اجرت المثل نمی رسد. در صورت وجودچنین شرطی، مفاد همان شرط اجرا می شود.
 
همچنین اگر زوجه قصد کرده باشد که وظایف مربوط به خانه داری را به صورت رایگان انجام دهد، بعدها نمی تواند تقاضای اجرت المثل کند. البته اگر زوجه در انجام کارهای خانه داری از ابتدا قصد و نیت تبرع و به اصطلاح رایگان داشته باشد نمی تواند اجرت المثل ایام زوجیت بگیرد اما در این شرایط نوبت به مطالبه «نحله» می رسد. البته درخواست طلاق نباید از سوی زوجه باشد و باید شوهر قصد طلاق داشته باشد و اگر تقاضای طلاق که از سوی زوج شده است، ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار زوجه باشد، در این صورت نیز اجرت المثل به زوجه تعلق نمی گیرد.

قاضی دادگاه: زن نمیتواند اجرت المثل گذشته را طلب کند

ولی الله حسینی قاضی دادگاه و سرپرست مجتمع قضایی شهید محلاتی تهران در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: زن در مدت زناشویی نمی تواند طی دادخواستی درخواست مطالبه اجرت المثل کند مگر اینکه این درخواست حقوقی باشد که آن هم مستلزم شرایطی است. البته اگر مرد بخواهد همسرش را طلاق بدهد باید تمام حق حقوق زن را بدهد ولی اگر زن و شوهر دارند با هم زندگی می کنند زن نمی تواند درخواست مطالبه اجرت المثل کند. مثلا نمی تواند بگوید حقوق و دستمزد اجرت المثل گذشته من را بدهید ولی می تواند برای ادامه زندگی از همسر خود حقی مطالبه کند. 

قانونگذار سه شرط کلی را برای قابلیت مطالبه اجرت المثل کار منزل پذیرفته است:

۱) اجرت‌المثل در هنگام طلاق قابل پرداخت است.

۲) طلاق به خواست زوجه نباشد.

۳) چنانچه طلاق هم به درخواست مرد باشد، نباید ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی باشد.

دو شرط دیگر نیز از شرائط استحقاق زن برای اجرت المثل می باشد:

۱) کار زن در منزل به دستور مرد انجام شده باشد.

2) قصد زن بر عدم تبرع برای دادگاه اثبات شود.