معمولاً برای مردم این سؤال پیش می آید که در چه ماه هایی نرخ دیه افزایش پیدا می کند و مبلغ آن چقدر می باشد؟ فرض کنیم شخصی در ماه حرام مرتکب قتل غیرعمدی ناشی از حادثه رانندگی شده و می خواهیم بدانیم که اولاً تحت چه شرایطی دیه ای که باید بپردازد افزایش پیدا می کند و ثانیاً این افزایش تا چه سقفی است؟
1- ماه های حرام عبارتند از ذیقعده، ذیحجه، محرم و رجب بنابراین برخلاف باور برخی که ماه رمضان را نیز جزء ماه های حرام می دانند فقط ماه های مذکور ماه حرام بوده و موجب افزایش دیه یا به اصطلاح تغلیظ آن می شود. اما برای اینکه نرخ دیه افزایش پیدا کند هم صدمه و هم قتل باید در یکی از این چهار ماه حرام باشد پس اگر کسی در ماه رجب به واسطه تصادف رانندگی مصدوم شد و در ماه شعبان فوت کرد افزایش دیه شامل او نمی شود. حتی عده ای معتقدند که صدمه و فوت باید در یک ماه حرام باشد پس اگر کسی در ماه ذیقعده صدمه دید و در ماه ذیحجه فوت کرد باز هم افزایش دیه مستقر نخواهد شد.
2- دیه کامل معادل بهای یکصد نفر شتر است و اگر صدمه و قتل هردو در ماه حرام واقع شوند یک سوم به مبلغ دیه اضافه می شود و شخص مقصر باید بهای 133 نفر شتر را بپردازد.
پرسش: آیا در مورد صدمات بدنی هم چنین حکمی برقرار است؟
پاسخ: خیر فقط در مورد فوت است که دیه افزایش پیدا می کند.
پرسش: آیا اگر متوفی زن باشد باز هم دیه افزایش پیدا می کند؟
پاسخ: از این حیث فرقی بین زن و مرد نیست و اگر زنی در حادثه رانندگی در ماه حرام کشته شود دیه او حدوداً معادل بهای 6/66 نفر شتر خواهد بود زیرا اصل دیه زن نصف دیه مرد است.
پرسش: آیا فقط در قتل های غیرعمدی که ناشی از تصادف رانندگی است به مقدار دیه در ماه حرام افزوده می شود؟
پاسخ: خیر، هرکجا قتل در ماه حرام انجام شود و باید دیه پرداخت گردد یک سوم به اصل دیه پرداخت خواهد شد پس اگر قتل غیر عمد ناشی از حادثه کار باشد و کارفرما مقصر تشخیص داده شود علاوه بر جنبه عمومی جرم یعنی تحمل حبس کارفرما به پرداخت بهای یک نفر صد نفر شتر به اضافه یک سوم محکوم خواهد شد.
پرسش: آیا برای افزایش دیه در ماه حرام اولیای دم باید از دادگاه درخواست کنند؟
پاسخ: اصل مطالبه دیه حق شاکی خصوصی «اولیای دم» می باشد و چنانچه برای این امر درخواستی نداشته باشند دادگاه با تکلیفی مواجه نیست اما با شکایت اولیای دم و درخواست آنها برای دیه دادگاه مکلف است مقصر را به پرداخت دیه محکوم کند و چنانچه قتل در ماه حرام باشد دادگاه موظف است با درخواست اولیای دم علاوه بر دیه کامل یک سوم دیه کامل به آن اضافه کند پس آنچه مورد نیاز است درخواست اولیای دم صرفاً برای مطالبه دیه است. و با درخواست اولیای دم این دادگاه است که با در نظر گرفتن زمان وقوع جرم مقدار دیه را تعیین کند.
پرسش: آیا با وقوع قتل در ماه حرام علاوه بر افزایش میزان محکومیت مقصر در خصوص دیه این امر در جنبه عمومی جرم هم تأثیر گذار است؟
پاسخ: خیر، وقوع قتل در ماه حرام فقط موجب افزایش میزان دیه می شود و تأثیری در مجازات ناشی از آن ندارد.
