کارگران در دنیایی زندگی می‌کنند که تکالیفشان به طور ملموس روبروی چشمشان است و هر روز با آنها سر و کار دارند. مثلا باید هر روز وظایف تخصصی خود را طبق قراردادی که با صاحب‌کار خود منعقد کرده‌اند انجام دهند و اگر کوچکترین سهل‌انگاری از آنها رخ دهد با آن برخورد خواهد شد.
از طرف دیگر اگر قرار باشد عدالت و انصاف حاکم باشد باید حقوق آنها نیز به صورت عینی در جلوی چشمانشان باشد. لازمه دسترسی کارگران به این حقوق قطعا آشنایی آنان با قرارداد کار و مسائل حقوقی مرتبط با آن است. یکی از خطرهایی که کارگران را تهدید می‌کند از کارافتادگی بر اثر سوانحی است که ممکن است در محیط کار رخ دهد. در این شرایط این قشر زحمتکش از حقوق مخصوصی برخوردارند. گفت‌وگوی پیش رو این حقوق را بیشتر مورد بررسی قرار داده است.
دریافت راهنمایی از شعبه تامین اجتماعی
یک کارشناس حقوق عمومی با بیان اینکه کمیسیون‌های پزشکی بدوی و تجدیدنظر تامین اجتماعی در یکی از واحدهای سازمان تامین اجتماعی یا یکی از مراکز درمانی بنا به تشخیص سازمان تامین اجتماعی تشکیل می‌شود، می‌گوید: بنابراین محلی که برای استفاده از خدمات کمیسیون پزشکی تامین اجتماعی باید به آن مراجعه کرد بسته به اینکه در کدام شهر قرار دارید ممکن است متفاوت باشد. حبیب کیانی ادامه می‌دهد: البته به هر حال چون قبل از مراجعه به این کمیسیون هر شخصی باید در شعبه تامین اجتماعی که حق بیمه خود را در آن پرداخت می‌کند پرونده‌اش را کامل کند، در همین محل راهنمایی لازم در خصوص محلی که باید به آن مراجعه کند به او ارایه خواهد شد.
وظایف کمیسیون پزشکی تامین اجتماعی
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه مهمترین وظیفه کمیسیون پزشکی سازمان تامین اجتماعی تعیین و تایید درصد میزان ازکارافتادگی جسمی و روحی کارگران مشمول قانون کار است، عنوان می‌کند: اهمیت تصمیمات این کمیسیون از این نظر است که اگر بنا به تشخیص این کمیسیون٬ بیمهشده سازمان تامین اجتماعی از 66 درصد به بالا قدرت کار خود را از دست داده باشد، از کارافتاده کلی محسوب می‌شود اما در صورتی که بین 33 درصد تا 66 درصد باشد از کارافتاده جزیی تلقی خواهد شد. وی خاطرنشان می‌کند در صورتی که تشخیص کمیسیون بر این باشد که کارگر بیمهشده به علت حادثه ناشی از کار بین 10 تا 33 درصد کارایی خود را از دست داده است، به او غرامت نقص عضو مقطوع پرداخت می‌شود. کیانی با اشاره به اینکه هر چند بر اساس ماده 91 قانون تامین اجتماعی، تعیین میزان از کارافتادگی جسمی و روحی بیمهشدگان و افراد خانواده آنان، مهمترین وظیفه کمیسیون‌های پزشکی است، می‌افزاید: وظایف دیگری هم بر عهده این کمیسیون‌ها گذاشته شده است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: ۱- بررسی وضعیت اشتغال بیمهشدگان که به علت وقوع حوادث ناشی از کار باید به کارهای سبک اشتغال ورزند، ۲- رسیدگی و تایید استراحت پزشکی ایام بیماری و بارداری بیمه‌شدگانی که از شورای پزشکی ارجاع شده است، ۳- نظارت بر حسن اجرای دستورالعمل نحوه پرداخت هزینه وسایل کمک پزشکی (اروتز و پروتز) مورد نیاز بیمهشدگان، ۴- بررسی وضع ازکارافتادگی اولیه متقاضیان بیمه، صاحبان حرف، مشاغل آزاد و... و ۵- انجام معاینه‌ها و آزمایش‌های قبل از انعقاد قرارداد بیمه‌های خاص (رانندگان بین‌شهری، بافندگان، هنرمندان، مستمری‌بگیران کمیته امداد) و بسیجیان.
وی تاکید می‌کند: کمیسیون پزشکی تامین اجتماعی برای اینکه وظایف متعدد خود را انجام دهد از بخش‌های زیر تشکیل شده است:کمیسیون پزشکی بدوی کمیسیون پزشکی تجدیدنظر و شورای پزشکی.
کمیسیون‌های پزشکی بدوی تامین اجتماعی
یک کارشناس ارشد حقوق عمومی با بیان اینکه تصمیم‌گیری درخصوص میزان ازکارافتادگی و اتخاذ سایر تصمیماتی که در صلاحیت کمیسیون پزشکی تامین اجتماعی قرار دارد در مرحله اول بر عهده پزشکان حاضر در کمیسیون بدوی تامین اجتماعی است، توضیح می‌دهد: این کمیسیون با حضور افراد زیر تشکیل می‌شود:۱- یک نفر پزشک متخصص جراحی عمومی بهعنوان عضو و رئیس کمیسیون به پیشنهاد مدیر درمان و تصویب معاونت درمان با ابلاغ دفتر تشکیل کمیسیون‌های فنی پزشکی،۲- یک نفر پزشک متخصص داخلی به عنوان عضو ثابت به پیشنهاد مدیر درمان و ابلاغ دفتر تشکیل کمیسیون‌های فنی پزشکی، ۳- یک نفر پزشک متخصص در رشته بیماری مربوطه، بهعنوان عضو به پیشنهاد مدیر درمان و ابلاغ دفتر تشکیل کمیسیون‌های فنی و پزشکی، ۴- مشاور با پیشنهاد اداره کل تامین اجتماعی استان و ابلاغ معاونت درمان و ۵- منشی با ابلاغ مدیر درمان که وظیفه تهیه و تنظیم و تایپ صورت‌جلسات را عهده‌دار خواهد بود.
احسان اسفندیاری با بیان اینکه بررسی پرونده‌های بیمهشدگان و اظهارنظر درباره نوع کار، محل کار، ساعت کار و تعیین درصد ازکارافتادگی، ادامه درمان و ادامه کار از وظایف کمیسیون‌های پزشکی بدوی است، می‌گوید: رای کمیسیون‌های پزشکی بدوی توسط کمیسیون مربوطه به بیمهشده حاضر در جلسه ابلاغ می‌شود. وی ادامه می‌دهد: همان طور که مشاهده می‌شود در این کمیسیون‌ها رای به صورت حضوری ابلاغ می‌شود اما در فرضی که بیمهشده حضور نداشته باشد کمیسیون پزشکی واحد تامین اجتماعی مربوط موظف است مراتب را راسا به بیمهشده ابلاغ کند. وی با اشاره به اینکه در صورتی که بیمهشده به رای صادر‌شده معترض باشد می‌تواند حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ اعتراض کتبی خود را به شعبه تامین اجتماعی که حق بیمه خود را به آن می‌پردازد تسلیم کند، تاکید می‌کند که اعتراض بیمهشده همراه با مدارک لازم از طرف شعبه تامین اجتماعی به کمیسیون تجدیدنظر ارسال می‌شود.
کمیسیون‌های پزشکی تجدیدنظر تامین اجتماعی
اسفندیاری به اعضای کمیسیون‌های پزشکی تجدیدنظر تامین اجتماعی نیز اشاره کرده و توضیح می‌دهد که این کمیسیون از افراد زیر تشکیل می‌شود: ۱ ـ یک نفر پزشک متخصص جراحی عمومی به پیشنهاد معاونت درمان و تصویب مدیرعامل سازمان با ابلاغ دفتر تشکیل کمیسیون‌های فنی پزشکی به عنوان عضو و رئیس کمیسیون، ۲ ـ یک نفر پزشک متخصص داخلی به عنوان عضو ثابت به پیشنهاد مدیر درمان و ابلاغ دفتر تشکیل کمیسیون‌های فنی پزشکی، ۳ـ یک نفر پزشک متخصص در رشته بیماری مربوطه به پیشنهاد مدیر درمان و ابلاغ دفتر تشکیل کمیسیون‌های فنی و پزشکی، ۴ ـ مشاور به پیشنهاد اداره کل تامین اجتماعی استان و ابلاغ معاونت درمان و ۵ ـ منشی با ابلاغ مدیر درمان که وظیفه تهیه و تنظیم و تایپ صورت‌جلسات را عهده‌دار خواهد بود."
وی درباره چگونگی تشکیل کمیسیون‌های بدوی و تجدیدنظر و نحوه رای‌گیری و تصویب موضوعات در این کمیسیون‌ها می‌گوید: کمیسیون‌های پزشکی بدوی و تجدیدنظر با حضور همه اعضا تشکیل می‌شود و آرای کمیسیون‌های بدوی و تجدیدنظر به اتفاق آرا معتبر خواهد بود. وی خاطرنشان می‌کند: کمیسیون‌های بدوی و تجدیدنظر ممکن است از پزشکان متخصص طب کار برای مشاوره بدون حق رای دعوت کند. در شهرستان‌هایی که پزشک متخصص طب کار وجود نداشته باشد، دعوت از کارشناسان بهداشت حرفه‌ای برای مشاوره مجاز است.
رسیدگی فوق‌العاده
علاوه بر رسیدگی بدوی و تجدیدنظر در کمیسیون‌های پزشکی یک نوع رسیدگی فوق‌العاده و خاص در آیین‌نامه اجرایی کمیسیون‌های پزشکی بدوی و تجدیدنظر در ماده 91 قانون تامین‌‌اجتماعی پیش‌بینی شده است. اسفندیاری با بیان جملات فوق، ادامه می‌دهد: تبصره 2 ماده ۹ این آیین‌نامه مقرر کرده است: در مواردی که سازمان نسبت به آرای صادره از طرف کمیسیون بدوی و تجدیدنظر مشکوک یا معترض باشد مراتب در کمیسیون تجدیدنظری که زیر نظر مدیرعامل سازمان در تهران تشکیل می‌شود مطرح و نظر این کمیسیون قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود. وی در نهایت خاطرنشان می‌کند که با توجه به سازوکاری که در قانون برای رسیدگی به این موضوع پیش‌بینی شده است به نظر می‌رسد تمامی تدبیرهای لازم برای احقاق حق کارگران به عمل آمده و اگر حتی در برخی از این مراجع کارگری به حق خود نرسد می‌تواند با مراجعه به مرجع بالاتر حقوق خود را مطالبه کند که اگر اسناد و مدارک لازم را داشته باشد در آنجا به حقش خواهد رسید.
