دبیر جشنواره‌ رأی برتر: جشنواره رأی موجب ترغیب قضات به کیفی‌تر شدن آراء می‌شود

دبیر جشنواره‌ رأی برتر در نشست با خبرنگاران به تشریح ابعاد مختلف، نتایج و دستاورد‌ها و چگونگی برگزاری جشنواره پنجم رأی برتر پرداخت

 دبیر جشنواره‌ رأی برتر در نشست با خبرنگاران به تشریح ابعاد مختلف، نتایج و دستاورد‌ها و چگونگی برگزاری جشنواره پنجم رأی برتر پرداخت.
به گزارش خبرنگار «مأوی»، مشاور معاون آموزش و تحقیقات قوه قضاییه گفت: بر اساس قانون اساسی، خدمت‌رسانی قوه قضاییه به مردم از طریق دادگاه‌هاست که در نگاه کلان به دو شیوه متبلور می‌شود؛ شیوه و مصداق اول، خدمت‌رسانی سریع به دعاوی و خصومات میان مردم است که جنبه‌کیفری دارد و رسیدگی به آنها بر عهده دستگاه قضایی است.

علی مهاجری ادامه داد: از آنجا که پرونده‌های مربوط به ارتکاب جرایم و دعاوی خصوصی میان افراد لازم است در کوتاه‌ترین زمان ممکن رسیدگی و منجر به صدور رای شود، تمهیدات جامعی اندیشیده شده که این خدمت‌رسانی سریع‌تر به مراجعان ارائه شود.
وی خدمت‌رسانی دادگاه‌ها، افزایش کیفیت و ارتقای جنبه‌علمی آرای صادره در انبوه دعاوی مدنی و کیفری را مصداق دوم خدمت رسانی ذکر کرد.
مشاور معاون آموزش و تحقیقات قوه قضاییه تصریح کرد: این معاونت به منظور حرکت قابل توجه در رساندن آرا به کیفیتی که در شان مراجع قضایی باشد، برنامه‌ای را به نام جشنواره‌رای تدوین کرده است.

وی با اشاره به سابقه این جشنواره اظهار داشت: جشنواره‌رای طرحی است که در سال 85 به تصویب رییس قوه قضاییه وقت رسید.
مهاجری با بیان این که طرح مذکور در سال 86 به مرحله اجرا درآمد و مورد استقبال تعداد زیادی از قضات قرار گرفت افزود: این طرح تقریبا سالی یک نوبت به اجرا گذاشته می شود و تعداد قابل توجهی از قضات به لحاظ صدور رای برتر از لحاظ کیفیت علمی‌مورد تشویق و تقدیر قوه قضاییه قرار گرفته‌اند.
مشاور معاون آموزش و تحقیقات قوه قضاییه تصریح کرد: این طرح ایجاد رقابت علمی بین قضات را در کنار دوره‌های آموزشی مربوط به ارتقای کیفیت رسیدگی‌ها و متون تدوین شده در همین زمینه دنبال می‌کند.

وی با بیان این که مقصد اصلی جشنواره رأی رساندن آراء به کیفیت مطلوب تر با مشارکت داوطلبانه قضات است ابراز داشت: این طرح، توجه دادن قضات مبنی بر عنایت و نگاه قوه قضاییه به کیفیت آراء و توانمندی علمی قضات در کنار تأکیداتی است که در کاهش اطاله دادرسی وجود دارد؛ در نتیجه‌اجرای این طرح نوعی رقابت مثبت میان قضات برای صدور آرای کیفی‌تر ایجاد می‌شود و هدف کاهش اطاله دادرسی نیز می‌تواند از این طریق محقق شود.
دبیر جشنواره رأی خاطرنشان کرد: روزانه صدها یا هزاران رأی که برآمده از دانش و تجربه مقامات قضایی است در مراجع قضایی صادر می شود اما این طرح موجب ترغیب قضات به کیفی تر شدن آراء صادره از جنبه عملی می شود.

مشاور معاون آموزش و تحقیقات قوه قضاییه از جمله نتایج مثبت این طرح را ایجاد گنجینه و آرشیوی قوی از آرای ارسالی قضات مشتمل بر حدود 10 هزار رای در موضوعات مختلف ذکر کرد که در دبیرخانه‌جشنواره رای مستقر در معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه نگهداری می‌شود.
مهاجری افزود: دومین رهاورد این طرح، امکان دسترسی آسان به آرای جمع‌آوری شده برای تحلیل یا نقد علمی است، به نحوی که در پروژه‌های تحقیقی مربوط به رسیدگی‌های قضایی یا پایان‌نامه‌های دانشجویی‌مرتبطی که نیازمند بررسی رویه‌قضایی ایران باشند، این آرا مجموعه‌ای قابل استناد خواهد بود و می‌تواند در مواقعی که قانون حکم صریح ندارد، مورد توجه قرار گیرد.
دبیر جشنواره رای برتر عرضه‌آرای متقن و برتر از بین انبوه آرای واصله به جامعه‌حقوقی از طریق چاپ کتاب منتخب آرا را سومین ره آورد این طرح خواند که تاکنون دو جلد از این آرا منتشر شده و جلد سوم نیز تدوین شده و فرآیند آماده‌سازی برای چاپ را طی می‌کند.

وی گفت: ‌در راستای‌اجرای این طرح، هیات‌های داوران استانی در استان‌ها تشکیل شده و آرای واصله از قضات در دسته‌بندی‌های منظم مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مشاور معاون آموزش و تحقیقات قوه قضاییه آراء دادسراهای عمومی و انقلاب استان، آراء دادگاههای عمومی جزایی استان، آراء دادسراهای عمومی حقوقی و خانواده استان، آراء دادگاههای انقلاب در استان و آراء دادگاههای تجدیدنظر و کیفری استان را برخی از این دسته بندی ها ذکر کرد.

مهاجری افزود: هیأت داوران استانی به جز آرای دادگاه‌های تجدید نظر و کیفری استان، با بررسی آرایی‌که قضات داوطلبانه به عنوان رای شاخص و برگزیده‌خودشان به این جشنواره می‌فرستند و با ساز و کاری که از قبل تعیین شده و به تصویب رسیده از هر دسته سه نفر را به عنوان رتبه‌اول و دوم و سوم به دبیرخانه‌جشنواره‌معرفی می‌کنند.
وی ادامه داد: آرای دادگاه‌های تجدید نظر و کیفری استان نیز توسط هیات عالی داوران قضایی که متشکل از قضات منتخب دیوان عالی کشور است در تهران ارزیابی شده و نفرات برتر انتخاب می‌شوند.
مشاور معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه با بیان اینکه جشنواره‌رای در مرحله‌چهارم در 16 اسفند 89 برگزار شد، خاطرنشان کرد: در این مراسم معاون اول قوه قضاییه و منتخبان هیات داوران اعم از داوران استانی و داوران مرکزی حضور داشتند و تعداد 35 نفر از قضات مورد تقدیر قرار گرفتند.

دبیر جشنواره‌رای با بیان اینکه در جشنواره‌چهارم به دستور رییس قوه قضاییه فراخوان مقالات مربوط به رای قضایی نیز به طرح جشنواره‌رای ضمیمه شد، عنوان کرد: 20 محور به قضات برای ارائه مقاله در قالب بخشنامه و پوستر اعلام شد تا کسانی که تمایل دارند علاوه بر ارسال آرای خود مقاله نیز ارائه کنند. در این راستا 9 نفر از قضات نیز به اعتبار نگارش مقالات برتر مورد تشویق قرار گرفتند.

مهاجری «قصد و انشا در آرای قضایی»، «نقش آرای قضایی در تصویب قوانین»، «زمینه‌های آسیب‌پذیری آرای قضایی»، «اصل رسیدگی دو درجه‌ای و ارتباط آن با آرای قضایی»، «اصل نسبیت در آرای قضایی»، «موانع اتقان و استحکام آرای قضایی»، «شاخصه‌های رای قوی و مستحکم»، «جهات نقض رای قضایی از منظر فقه» را برخی از محورهای مقالات جشنواره‌چهارم عنوان کرد
وی ادامه داد: «جایگزینی رای قضایی در فقه و حقوق موضوعه»، «تاثیر عرف در آرای قضایی»، «تاثیر دکترین حقوقی در آرای قضایی»، «تاثیر آرای قضایی در سیاست کیفری»، «نقش آرای قضایی در پیشگیری از جرم»، «نقش آرای قضایی در قضازدایی»، «نقش آرای قضایی در تحقق عدالت ترمیمی»، «نقش قانون در انسجام آرای قضایی»، «راهکارهای جامعیت آرای قضایی»، «شرایط شروع به اجرای آرای قضایی»، «نقض حکم توسط صادرکننده در فقه و حقوق ایران»، «ارتباط رای قضایی در تامین کیفری» سایر محورهای مقالات جشنواره‌چهارم بوده است.
مشاور معاون آموزش و تحقیقات قوه قضاییه گفت: برای جشنواره‌پنجم نیز همان اصول، مبانی، و شیوه‌نامه‌ای که به تصویب رییس قوه قضاییه رسیده، معتبر است و قضات علاقه مند به شرکت در جشنواره، مقالات و آراء خود را در محورهای بیان شده در مهلت تعیین شده از طریق دبیرخانه های استانی به جشنواره رأی ارسال کنند تا پس از ارزیابی نهایی به دبیرخانه جشنواره رأی مستقر در تهران ارسال شود.

دبیر جشنواره‌رای آخرین مهلت جمع آوری آراء و مقالات در استان تهران را در 31 مرداد 90 دانست و گفت: طبیعی است دبیرخانه نیز‌مدت متعارفی را صرف ارزیابی آراء و مقالات خواهد کرد بنابراین پیش بینی می‌کنیم جشنواره پنجم در زمستان سال جاری به منظور تشویق برگزیدگان در تهران برگزار شود.
وی تاکید کرد: در هر جشنواره آراء ‌مربوط به سال قبل جمع آروی می‌شود، مثلا در جشنواره‌ی سال 90 آراء سال 89 مورد رقابت علمی قرار می‌گیرد.
مهاجری درباره‌معیارهای ارزیابی آراء و مقالات اظهار داشت: برای هیات‌های داوران استانی مجموعه معیارهای قانونی انتخاب رای فرستاده شده است که این معیارها ضمیمه‌ شیوه‌نامه‌ مصوب رییس قوه قضاییه در روزنامه‌رسمی سال 85 منتشر شده است.

وی در توضیح این معیارها گفت: اولین معیار، مستدل بودن رای است، یعنی رای صادره باید با استدلال قاضی صادرکننده همراه باشد. دومین مورد مستند بودن رای صادره به قانون است و در صورت وجود نداشتن قانون، مستند بودن رای به منابع معتبر اسلامی یا فتاوای معتبر است.
مهاجری معیار سوم را درخصوص موضوع بودن رأی دانست و گفت: معیار چهارم کلی نبودن رای است به نحوی که رای اختلاف را برای همیشه فیصله داده باشد. معیار پنجم ذکر مشخصات اصحاب دعوا یا وکیل یا نماینده‌قانونی آنهاست. معیار ششم صریح، شفاف و واضح بودن رای به نحوی که مخاطب مقصود رای را به خوبی دریافت کند است.
دبیر جشنواره‌رای معیار هفتم ارزیابی آراء قضایی را عدم وجود تضاد در مفاد رای دانست و گفت: معیار هشتم خارج از خواسته نبودن رای، معیار نهم مسبوق بودن رای به تحقیقات جامع و مکفی، معیار دهم تکریم طرفین در مخاطب قراردادن آنها و معیار یازدهم تصریح و قابلیت یا عدم قابلیت اعتراض یا تجدید نظر نسبت به رای است.

وی با اشاره به ارایه‌دسته بندی خاص برای آراء قضایی عنوان کرد: در جشنواره‌چهارم موضوعاتی نیز به قضات اعلام شد که ارسال رای در این موضوعات امتیاز ویژه خواهد داشت.
مشاور معاون آموزش و تحقیقات قوه قضاییه ادامه داد: برخی از این موضوعات عبارتند از: مالکیت‌های معنوی، جرایم رایانه‌ای، استناد به منابع معتبر فقهی، خسارات معنوی، آراء متکی به کنوانسیون‌های بین‌المللی الحاقی به جمهوری اسلامی ایران، آراء مربوط به نام و عنوان تجارتی، آراء مربوط به دیه اقلیت‌های مذهبی، آراء مربوط به حضانت و سرپرستی فرزندان و آراء مربوط به ورشکستگی.

مهاجری با تاکید بر این که عناوین ذکر شده در قالب بخشنامه‌برای مرحله‌پنجم نیز به قضات اعلام شده است، افزود: مسیر اطلاع به قضات، معاونت‌های آموزش در دادگستری‌های کل استانها هستند.
مهاجری در پاسخ به سوال خبرنگار مأوی مبنی بر این که آیا سایر آراء قضاتی که رای برتر خود را به جشنواره ارسال می‌کنند نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد یا خیر گفت: طرح جشنواره‌رای یکی از برنامه‌های آموزشی قوه قضاییه است اما این که آیا نسبت به آراء دیگر قضات نیز ارزیابی صورت می‌گیرد یا خیر؟ برنامه‌های متعددی وجود دارد. یکی از این روشها در خود قانون پیش بینی شده به این صورت که هر یک از طرفینی که از رای دادگاه متضرر می‌شوند حق دارند بازبینی رای صادره را از مراجع بالاتر درخواست کنند.
وی خاطر نشان کرد: طبیعی است رایی که مطابق معیارهای قانونی قابل نقد باشد در مرحله بالاتر از اعتبار ساقط می‌شود و اگر ناشی از نقص تحقیقات باشد این نقص در قالب تحقیق تکمیلی مطابق با ساز و کار قانونی برطرف می‌شود.

مشاور معاون آموزش و تحقیقات قوه قضاییه ادامه داد: اهتمام معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه معطوف به قبل از صدور رای در مرحله‌بعدی نیز هست به این صورت که تمهیداتی اندیشیده شود که رای ضعیف صادر نشود از جمله‌این تمهیدات مراجعه زمان بندی شده اساتید و قضات پیشکسوت و با تجربه به مراجع رسیدگی در استان‌هاست.
دبیر جشنواره رأی برتر افزود: برنامه‌ی دیگر معاونت آموزش برگزاری دوره‌های حضوری قضات است که اساتیدی از تهران اعزام می‌شوند تا به مسائل قضایی و مبتلابه قضات پاسخ دهند. مجموع این آموزش‌ها قطعا چرخه‌ای را تشکیل می‌دهد که می‌تواند به صدور آراء مطلوب منتهی شود ولی این چرخه با حق اعتراض طرفین و کنترل رای در مراجع بالادستی کامل‌تر می‌شود.

مهاجری در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار مأوی مبنی بر این که معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه رسالت خود را در زمینه نظارت و کاهش ضعف نگارش ادبی در آراء صادره چگونه ایفا می کند گفت: در این مورد هم یکی از آثار طرح جشنواره‌ملی این بوده که معاونت آموزش را بر مصادیق و موارد نگارش در آراء قضایی مسلط کرده و همین امر به تدوین دوره‌های مربوط به ارتقاء کیفیت رای از این لحاظ منجر شده به نحوی که در دوره‌کارآموزی قضایی اساسا چنین درسی با عنوان آیین نگارش آراء قضایی و در دوره‌های ضمن خدمت هم با همین مضمون آموزش‌های لازم به قضات داده می‌شود.

وی تصریح کرد: در نشریه پیام آموزش که هر دو ماه یک بار به صورت رایگان برای قضات ارسال می‌شود در زمینه نگارش ادبی آراء آموزش‌هایی ارائه می‌شود و در تمام زمینه‌ها و مقدماتی که می‌توانند به کمک یکدیگر یک رای مطلوب و قوی بسازند نیز معاونت آموزشی دارای برنامه است.

به نقل از  : http://maavanews.ir/tabid/38/ctl/Edit/mid/384/Code/8379/Default.aspx