کنوانسیون 185مصوب 2003 میلادی(برابر با 1382 هجری شمسی)کنوانسیون بازنگری‌کننده کنوانسیون مدارک شناسایی دریانوردان مصوب 1958 میلادی (برابر با 1337 هجری‌شمسی)

مقدمه
فرآهمایی (کنفرانس) عمومی سازمان بین‌المللی کار،

که توسط هیأت مدیره دفتر بین‌المللی کار در ژنو برگزار شد و اجلاس نود ویکم خود را در تاریخ سوم ژوئن 2003 میلادی(برابر با 13 خرداد 1382 هجری شمسی) تشکیل داد، و
با مدنظر داشتن تهدید مستمر نسبت به امنیت مسافرین و خدمه و ایمنی کشتی‌ها، منافع ملی دولتها و افراد، و همچنین با مد نظر داشتن مأموریت اصلی سازمان که ارتقاء شرایط شایسته کار می‌باشد، و با در نظر گرفتن این که دریانوردان با توجه به ماهیت جهانی صنعت کشتیرانی، نیاز به حمایت‌خاص دارند، و با تصدیق اصول مقرر در کنوانسیون مدارک شناسایی دریانوردان، مصوب1958میلادی (برابر با 1337 هجری شمسی) در رابطه با تسهیل ورود دریانوردان به قلمرو اعضاء، به منظور رفتن به مرخصی‌های ساحلی، عبور، جابه‌جایی یا بازگش–ت به میهن خود، و با توجه به کنوانسیون بین‌المللی تسهیل ترافیک دریایی سازمان بین‌المللی دریانوردی، مصوب 1965میلادی (برابر با 1344 هجری شمسی) آن طور که اصلاح شده، به ویژه استانداردهای 44. 3 و 45. 3، و به علاوه با توجه به قطعنامه 219/57/ آر.ای.اس/الف مجمع عمومی سازمان ملل متحد (حفظ حقوق بشر و آزادیهای بنیادین به هنگام مواجهه با تروریسم) که تأکید می‌نماید دولتها باید اطمینان حاصل نمایند که هرگونه اقدام جهت مقابله با تروریسم طبق تعهدات آنها به موجب حقوق بین‌الملل، ‌به‌ویژه مقررات بین‌المللی حقوق بشر، حقوق بشردوستانه و پناهندگان صورت می‌گیرد، و با آگاهی از این که دریانوردان روی کشتی‌هایی که به تجارت‌بین‌المللی می‌پردازند، کار و زندگی می‌کنند و دسترسی به تسهیلات ساحلی و مرخصی‌های ساحلی جهت رفاه عمومی دریانوردان و به تبع آن دستیابی به کشتیرانی ایمن‌تر و اقیانوسهای پاک‌تر، عوامل حیاتی می‌باشند، و همچنین با آگاهی از این که امکان رفتن به خشکی برای پیوستن به کشتی و ترک آن پس از مدت خدمت توافق شده، ضروری است، و با توجه به اصلاحیه‌های کنوانسیون بین‌المللی ایمنی جان اشخاص در دریا، مصوب 1974میلادی(برابر با 1351 هجری شمسی)، آن طور که اصلاح شده، در رابطه با اقدامات ویژه جهت افزایش ایمنی و امنیت دریانوردی، که توسط فرآهمایی دیپلماتیک سازمان بین‌المللی دریانوردی در 12 دسامبر 2002 میلادی (برابر با 21 آذر 1381 هجری شمسی) تصویب شد، و با عزم تصویب برخی پیشنهادها در رابطه با افزایش امنیت مدارک شناسایی دریانوردان، که موضوع هفتمین بند دستور کار اجلاس می‌باشد، و
با عزم به این که این پیشنهادها باید به صورت کنوانسیون بین‌المللی بازنگری کننده کنوانسیون مدارک شناسایی دریانوردان، مصوب 1958میلادی (برابر با 1337هجری‌شمسی) درآید، در تاریخ نوزدهم ژوئن سال 2003 میلادی(برابر با 29 خرداد 1382 هجری شمسی)، کنوانسیون زیر را که می‌تواند کنوانسیون (بازنگری‌شده) مدارک شناسایی دریانوردان، مصوب 2003 میلادی (برابر با 1382 هجری شمسی) خوانده شود، تصویب می‌نماید.

ماده 1– دامنه شمول

1– از نظر این کنوانسیون، اصطلاح «دریانورد» به هر شخصی اطلاق می‌گردد که با هر سمتی روی شناوری که به طور معمول به ناوبری دریایی مشغول است، به غیر از کشتی جنگی، به کار گرفته شده است یا به کار مشغول است یا به حرفه‌ای اشتغال دارد.
2– در صورت وجود هرگونه تردید در مورد طبقه‌بندی اشخاص به عنوان دریانورد از نظر این کنوانسیون، مقام صلاحیتدار دولت متبوع اشخاص مزبور یا دولتی که در آن اقامت دائم دارند، باید طبق مفاد این کنوانسیون پس از مشاوره با سازمانهای ذی‌ربط مالکان کشتی‌ها و دریانوردان در مورد موضوع، تصمیم‌گیری نماید.
3– پس از مشاوره با سازمانهای نماینده مالکان شناورهای ماهیگیری و افراد شاغل روی شناورهای ماهیگیری، مقام صلاحیتدار می‌تواند مفاد این کنوانسیون را در مورد صیادی تجاری دریایی نیز اعمال نماید.

ماده 2– صدور مدارک شناسایی دریانوردان

1– هر عضوی که این کنوانسیون برای آن لازم‌الاجراء می‌شود، باید بنا به درخواست دریانوردان متبوع خود طبق مفاد ماده (3) این کنوانسیون، مدرک شناسایی دریانوردان صادر نماید.
2– جز در صورتی که به گونه دیگری در این کنوانسیون پیش‌بینی شده است، صدور مدارک شناسایی دریانوردان می‌تواند منوط به همان شرایطی باشد که قوانین و مقررات ملّی جهت صدور اسناد سفر، مقرر نموده است.
3– هر عضو همچنین ممکن است مدارک شناسایی دریانوردان موضوع بند (1) فوق را برای دریانوردانی صادر نماید که حق اقامت دائم در قلمرو آن به آنها اعطاء شده است. افرادی که اقامت دائم دارند در تمام موارد باید طبق مقررات بند (7) ماده (6) این قانون سفر نمایند.
4– هر عضو باید تضمین نماید که مدارک شناسایی دریانوردان بدون هیچ تأخیر غیرموجهی صادر می‌شود.
5 – دریانوردان باید این حق را داشته باشند که در مواردی که درخواست آنها رد می‌شود، درخواست تجدیدنظر اداری را نمایند.
6 – این کنوانسیون به تعهدات هر عضو به موجب ترتیبات بین‌المللی در رابطه با پناهندگان و اشخاص بی‌تابعیت، لطمه‌‌ای را وارد نمی‌نماید.

ماده 3– مفاد و شکل

1– مدرک شناسایی دریانوردان مورد حکم در این کنوانسیون، باید از نظر مفاد با نمونه ارائه شده در پیوست (1) منطبق باشد. شکل مدرک و اقلام استفاده شده در آن باید طبق مشخصات کلّی ارائه شده در نمونه و براساس معیارهای زیر باشد. اگر هرگونه اصلاحیه‌ای با بندهای زیر مطابقت داشته باشد، پیوست (1) ممکن است، در صورت لزوم، طبق ماده (8) کنوانسیون، به ویژه با در نظر گرفتن پیشرفت‌های فناوری، اصلاح شود. به هنگام تصمیم‌گیری جهت تصویب اصلاحیه با در نظر گرفتن ضرورت دادن وقت کافی به اعضاء برای بازنگری مدارک ملی شناسایی دریانوردان خود و تشریفات آن، باید مشخص شود که اصلاحیه در چه زمانی لازم الاجراء می‌شود.

2– مدرک شناسایی دریانوردان باید به شکل ساده طراحی شود و با توجه خاص به شرایط موجود در دریا از مواد با دوام درست شود و قابل خواندن توسط ماشین باشد. موادی که استفاده می‌شود باید:

الف) از هرگونه دستکاری مدرک یا جعل آن تا حد ممکن جلوگیری به عمل آورد و شناسایی هرگونه تغییر و دستکاری را به آسانی امکانپذیر کند؛ و
ب) برای نیل با اطمینان به هدف مندرج در جزء (الف) فوق، به طور کلی با کمترین هزینه در دسترس دولتها باشد.

3– اعضاء باید هرگونه دستورالعمل موجود تدوین شده توسط سازمان بین‌المللی کار درخصوص استانداردهای فناوری درخواستی را که استانداردهای مشترک بین‌المللی را تسهیل خواهد نمود، مدنظر قرار دهند.

4– مدرک شناسایی دریانوردان نباید از گذرنامه معمولی بزرگتر باشد.

5 – مدرک شناسایی دریانوردان باید شامل نام مقام صادرکننده، شماره‌های برقراری ارتباط سریع با آن مقام، تاریخ و محل صدور مدرک و اظهارات زیر باشد:
الف) این مدرک، از نظر کنوانسیون (بازنگری شده) مدارک شناسایی دریانوردان، مصوب 2003 میلادی (برابر با 1382 هجری شمسی) سازمان بین‌المللی‌کار، مدرک شناسایی دریانوردان می‌باشد؛ و
ب) این مدرک، سندی مستقل بوده و گذرنامه نیست.

6 – حداکثر اعتبار مدرک شناسایی دریانوردان باید طبق قوانین و مقررات دولت صادرکننده تعیین شود و به هیچ وجه نباید از ده‌سال، به شرط تمدید پس از گذشت پنج سال اول، تجاوز نماید.

7– خصوصیات دارنده مدرک که در مدرک شناسایی دریانوردان ذکر شده باید منحصر به موارد زیر باشد:
الف) نام کامل (نام و نام خانوادگی در صورت امکان)
ب) جنسیت
پ) تاریخ و محل تولد
ت) تابعیت
ث) هرگونه مشخصات ظاهری که می‌تواند به شناسایی کمک کند
ج) عکس دیجیتالی یا اصلی؛ و
چ) امضاء

8 – با وجود بند (7) فوق، یک نمونه یا دیگر نشان‌های زیست سنجی دارنده مدرک که طبق ویژگیهایی است که در پیوست (1) پیش‌بینی شده، باید جهت درج در مدرک شناسایی دریانوردان درخواست شود، مشروط بر این که پیش نیازهای زیر برآورده شده باشد:

الف) نمونه زیست ‌سنجی را بتوان بدون هیچ‌گونه دخالت در امور شخصی اشخاص ‌ذی‌ربط، ایجاد ناراحتی برای آنها، ایجاد خطر برای سلامت یا بی‌احترامی به شخصیت آنها اخذ کرد.
ب) نمونه زیست سنجی روی مدرک قابل دید باشد و امکان بازسازی و جعل آن از نمونه یا دیگر نشان¬‌ها وجود نداشته باشد.
پ) تجهیزات مورد لزوم جهت تهیه و تصدیق نمونه زیست سنجی، کاربرپسند باشد و به طور کلی با قیمت پایین‌در دسترس دولت‌ها قرار گیرد.
ت) تجهیزات تصدیق نمونه زیست‌سنجی را بتوان به آسانی و به صورت قابل اطمینان در بنادر و دیگر مکان‌ها، از جمله روی کشتی، جایی که به طور معمول تصدیق هویت توسط مقام‌های صلاحیتدار انجام می‌شود، راه‌اندازی نمود؛ و
ث) سیستمی که در آن نمونه زیست سنجی استفاده می‌شود (از جمله تجهیزات، فناوری‌ها و روشهای استفاده) جهت تصدیق هویت، نتایج یک شکل و قابل اعتمادی را در اختیار قرار دهد.

9– تمام اطلاعات مربوط به دریانورد که روی مدرک ثبت می‌شود باید قابل‌رؤیت باشد. دریانوردان باید به آسانی به دستگاه‌هایی دسترسی داشته باشند که به آنها این امکان را می‌دهد که هرگونه اطلاعات مربوط به خود را که با چشم قابل خواندن نیستند بررسی نمایند، چنین دسترسی باید توسط مقام صادرکننده یا به نیابت از وی فراهم شود.
10– مفاد و شکل مدرک شناسایی دریانوردان باید استانداردهای بین‌المللی مربوط و مقرر در پیوست (1) را مدّنظر قرار دهد.

ماده 4– بانک اطلاعاتی الکترونیکی ملّی

1– هر عضو باید تضمین نماید که سابقه‌ای از هر مدرک شناسایی دریانوردان صادره، تعلیقی یا باز پس‌گرفته شده توسط آن، در یک بانک اطلاعاتی الکترونیکی نگهداری می‌شود. اقدامات لازم باید صورت گیرد تا بانک اطلاعاتی در برابر دخالت یا دسترسی غیرمجاز حفاظت ‌گردد.

2– اطلاعات موجود در سابقه باید محدود به جزئیاتی شود که به منظور تصدیق مدرک شناسایی دریانوردان یا وضعیت دریانورد ضروری است و باید با حق محرمانه بودن امور شخص–ی دریانورد، سازگار باشد و تمام الزامات حفاظتی اطلاعات قابل اعمال را برآورده نماید. این جزئیات در پیوست (2) ذکر شده‌ است که ممکن است به نحوی که در ماده (8) زیر پیش‌بینی شده است با درنظر گرفتن ضرورت دادن وقت کافی به اعضاء برای بازنگری ‌های لازم در سیستم‌های بانک اطلاعاتی ملی خود اصلاح گردد.

3– هر عضو باید رویه‌هایی را اعمال نماید تا هر دریانوردی که آن عضو برای وی مدرک شناسایی دریانوردان را صادر نموده است بتواند تمام اطلاعات مربوط به خود را که در بانک اطلاعاتی الکترونیکی نگهداری یا ذخیره شده است، بررسی نماید و اعتبار آن را بسنجد و پیش‌بینی اصلاح آن را چنانچه لازم باشد بدون هیچ‌گونه هزینه‌ای برای دریانورد ذی‌ربط بنماید.

4– هر عضو باید یک کانون دائمی را برای پاسخگویی به استعلام‌های واصله از اداره امور پناهندگان یا دیگر مقام‌های صلاحیتدار تمامی اعضاء سازمان در رابطه با صحت و اعتبار مدرک شناسایی دریانوردان صادره توسط مقام خود، تعیین نماید. جزئیات مربوط به کانون دائمی باید به دفتر بین‌المللی کار ارسال شود و آن دفتر باید فهرستی را حفظ و نگهداری نماید که آن فهرست باید برای تمام اعضاء سازمان ارسال شود.

5 – جزئیات موضوع بند (2) فوق، باید در تمام اوقات و بدون درنگ در دسترس اداره امور پناهندگان یا دیگر مقام‌های صلاحیتدار در دولتهای عضو سازمان، به صورت الکترونیکی یا از طریق کانون موضوع بند (4) فوق، قرار گیرد.

6 – در راستای اهداف این کنوانسیون، محدودیت‌های مناسبی باید اعمال شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ اطلاعاتی، ‌به‌ویژه عکس‌ها، تعویض نمی‌شوند، مگر در صورتی که ساز و کاری وجود داشته باشد که تضمین نماید استانداردهای قابل اعمال مربوط به حفاظت اطلاعات و امور شخصی رعایت می‌گردند.

7– اعضاء باید اطمینان حاصل نمایند که اطلاعات شخصی موجود در بانک اطلاعاتی الکترونیکی برای مقاصد دیگری ‌به‌جز تصدیق مدرک شناسایی دریانوردان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

ماده 5 – کنترل کیفی و ارزیابی‌ها

1– الزامات حداقل، در رابطه با فرآیندها و روشهای صدور مدارک شناسایی دریانوردان، از جمله روشهای کنترل کیفی در پیوست (3) این کنوانسیون آمده است. این الزامات حداقل، پیامدهای الزامی را ایجاد می‌کند که هر عضو باید در اداره نظام صدور مدارک شناسایی دریانوردان خود، به آن دست یابد.
2– فرآیندها و روشهایی باید وجود داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که امنیت لازم در موارد زیر وجود دارد:
الف) تولید و تحویل مدارک خام شناسایی دریانوردان
ب) حراست، جابه‌جایی و مسؤولیت در قبال مدارک خام شناسایی دریانوردان
پ ) بررسی درخواستها، تکمیل مدارک خام شناسایی دریانوردان و تبدیل آنها به مدارک شخصی شناسایی دریانوردان، توسط مقام و واحد مسؤول صدور مدارک شناسایی دریانوردان و تحویل آنها
ت) راه اندازی و حفظ و نگهداری بانک اطلاعاتی؛ و
ث) کنترل کیفی روش‌ها و ارزیابی‌های ادواری

3– با رعایت بند (2) فوق، پیوست (3) ممکن است به نحوی که در ماده (8) مقرر شده است، با درنظر گرفتن ضرورت دادن وقت کافی به اعضاء برای بازنگری‌های لازم در فرآیندها و روشهای خود، اصلاح شود.

4– هر عضو باید حداقل هر پنج‌سال یک بار ارزیابی مستقلی را از اداره نظام خود برای صدور مدارک شناسایی دریانوردان، از جمله روشهای کنترل کیفی، به عمل آورد.