از آنجايي كه انسان ها در حيات اجتماعي خود با يكديگر در تعامل مي باشند . آثار حقوقي بر روابط موجود بين آنها مترتب مي باشد . اين تعاملات و آثار نه تنها در زمان حيات افراد ، بلكه بعد از فوت آنها نيز همچنان ادامه دارد . به اين شكل كه هر گاه شخصي از دنيا مي رود . مي بايست تكليف مايملك وي و همچنين ميزان حقوق ورثه و احياناً چگونگي اجراي وصيت نامه او مشخص گردد . در اين مجموعه سعي شده و تشريفات دادرسي صدور گواهي انحصار وراثت به زبان ساده بيان گردد .
مرجع صلاحيت دار جهت صدور گواهي انحصار وراثت
مرجع صلاحيت دار جهت صدور گواهي دادگاهي است كه آخرين محل سكونت متوفي بوده است . مطابق با ماده ۲۰ قانون آيين دادرسي دادگاه هاي عمومي و انقلاب در امور مدني ، دعاوي راجع به تركه متوفي در دادگاه محلي اقامه مي شوند . كه آخرين اقامتگاه متوفي در ايران ، در آن محل بوده و اگر آخرين اقامتگاه متوالي معلوم نباشد . رسيدگي در صلاحيت دادگاهي است كه آخرين محل سكونت متوفي در ايران در حوزه آن بوده است .
بنابراين اگر شخصي در طول مدت زندگي خود در شهرهاي مختلفي سكونت داشته باشد و براي مثال آخرين محل سكونت وي اصفهان باشد ، در صورت فوت وي ، دادگاه اصفهان صلاحيت صدور گواهي انحصار وراثت را خواهد داشت هر چند كه شخص در شهر ديگري فوت نموده باشد يا اموال وي در نقطه ديگري قرار گرفته باشند .
اشخاص صلاحيت دار جهت تقاضاي انحصار وراثت
وراث متوفي يا ساير اشخاص ذينفع مي توانند از دادگاه تقاضاي صدور گواهي انحصار وراثت نمايند . نكته قابل توجه اينكه چنانچه وراث يا اشخاص ذينفع متعدد باشند ، نيازي به درخواست همگي آنها نمي باشد و اقدام يك نفر از آنها ، جهت تقاضا كفايت مي نمايد .
مدارك لازم جهت تقاضاي تصديق انحصار وراثت
- شناسنامه و گواهي فوت متوفي
پس از فوت متوفي و تأييد پزشك مربوطه ، مراتب توسط اداره ثبت احوال ثبت ، شناسنامه متوفي باطل و گواهي فوت صادر مي گردد .
ارائه اصل گواهي فوت و كپي مصدق آن به دادگاه الزامي مي باشد .
۲- استشهاديه محضري
اسامي كليه وراث مي بايست در فرم مخصوصي كه توسط دادگاه در اختيار متقاضيان قرار مي گيرد نوشته و توسط ۲ نفر از اشخاصي كه وراث و متوفي را مي شناسند امضاء شود و امضاء افراد فوق نيز مي بايست توسط يكي از دفاتر اسناد رسمي تأييد و گواهي مربوطه به دادگاه ارائه گردد .
۳- رسيد گواهي مالياتي (ماليات بر ارث)
وارث مي بايست پس از فوت متولي ليست كليه اموال و دارايي ها منقول و غيرمنقول او را به اداره دارايي حوزه محل سكونت متوفي ارائه كنند و رسيد آنرا دريافت نموده ، همراه مدارك ديگر به دادگاه تقديم نمايند .
۴- كپي مصدق شناسنامه وراث
متقاضي انحصار وراثت مي بايست علاوه بر شناسنامه خود ، كپي مصدق شناسنامه وراث ديگر را نيز تهيه و به دادگاه تقديم نمايد . ارائه اصل شناسنامه ها جهت كنترل توسط مدير دفتر دادگاه الزامي مي باشد .
۵- وصيت نامه (در صورتي كه وجود داشته باشد)
۶- دادخواست
پس از آماده نمودن مدارك فوق الذكر ، مي بايست دادخواستي مشابه الگوي ارايه شده تنظيم گردد و همراه با مدارك ياد شده به دادگاه ارائه گردد .
تشريفات دادرسي پس از تقديم دادخواست
دادگاه رسيدگي كننده پس از ملاحظه اسناد و مدارك تقديمي ، درخواست متقاضي را يك نوبت در روزنامه كثيرالانتشار يا محلي آگهي مي نمايد و هزينه نشر آگهي نيز به عهده متقاضي مي باشد .
پس از انقضاي يك ماه از تاريخ نشر آگهي در صورتي كه معترضي نباشد ، دادگاه با توجه به ادله و اسناد ارائه شده ، گواهي انحصار وراثت مشعر بر تصديق وراثت ، تعيين تعداد وراث و نسبت آنها به متوفي را صادر مي نمايد . در صورت وجود معترض و اعلام اعتراض او ، دادگاه جلسه اي را جهت رسيدگي معين نموده و به معترض و درخواست كننده تصديق اطلاع مي دهد و پس از رسيدگي ، در جلسه اي حكم خود را اعلام خواهد نمود . اين حكم برابر مقررات قابل تجديد نظر است .
نكات قابل توجه در تصديق انحصار وراثت
۱- در صورتي كه در زمان فوت نطفه اي منعقد شده باشد ، چنين نيز جزو وراث قرار مي گيرد و مي بايست در دادخواست مربوط قيد شود .
۲- در تصديق انحصار وراثت به درخواست ورثه ، دادگاه سهم هر يك از ورثه را معين نمايد .
۳- در صورتي كه براي محجور ، قيم معين نشده ، دادستان مي تواند بنام محجور به درخواست تصديق انحصار وراثت اعتراض نمايد .
۴- در صورتي كه بهاي تركه بيش از ۱۰ ميليون ريال نباشد ، دادگاه بدون انتشار آگهي به ادله درخواست كننده رسيدگي و درخواست صدور گواهي حصر وراثت را حسب اقتضاي دلايل قبول يا رد مي كند .
۵- در مورد وارث روستاييان در صورتي كه بهاي تركه بيش از ۱۰ ميليون ريال باشد ، فقط به الصاق آگهي براي يك بار و در يك روز در معابر و اماكن عمومي روستاي محل اقامت متوفي اكتفا خواهد شد .
۶- رأي دادگاه داير بر درخواست تصديق قابل پژوهش و فرجام است .
مواد قانوني
قانون امور حسبي مصوب ۱۳۱۹ و اصلاحات بعدي مواد ۳۶۰ الي ۳۷۶ .
پي نوشت :
www.shamimnet.com
