ابتدا بیمه نامه عمر را تعریف  و در مورد ارتباط  یا عدم ارتباط این نوع بیمه نامه با ارث و قواعد مربوط به آن توضیح دهید؟

بیمه عمر و سرمایه گذاری ، نوع جدیدی از بیمه عمر میباشد که علاوه بر پوشش بیمه عمر سود تضمینی مرکب به همراه سود مشارکت نیز به بیمه گذار تعلق میگیرد. شما بر پایه نیازهای خود و خانواده ، در ابتدا ، میزان سرمایه لازم برای پوشش خطر فوت را انتخاب می‌کنید و با توجه به  توان مالی خود، مبالغ حق بیمه و نحوه پرداخت آن را برمی‌گزینید. حق بیمه‌های پرداختی شما پس از کسر حق بیمه لازم برای پوشش فوت و پوششهای اضافی ، به اندوخته سرمایه‌گذاری شما افزوده میشود

بیمه عمر وعدم رابطه آن با ارث و وصیت

در قانون بیمه مصوب 7/2/1316،مواد 27و35(مجموعه قوانین سال 1316،صفحه 5 به بعد)به بیمه عمر پرداخته شده است.
قطع نظر از انواع بیمه عمر،هدف بیمه گذار از این بیمه ،معمولا معنوی،دور اندیشی وتامین آتیه اعضای خانواده است؛به این ترتیب که فرد بیمه عمر می شود تا آینده شخص ثالثی (که از خانواده او یا دیگری است)را تامین نماید ودر صورت فوت او،استفاده کننده ازسرمایه بیمه عمر(شخص یا اشخاص ثا لث)،از سرمایه بیمه عمرکه از بیمه گر دریافت می کند،تاحدودی تامین ودر رفاه باشد.امروزه دولتها نیز موجب شده اند تا این نهاد مفید،گسترش یابد و ورثه کارکنان(ویا افرادی که کارمند تعیین می نماید.)،پس از فوت بیمه شده،مبلغ قابل توجهی از بیمه گر دریافت کنند؛که برای مثال می توان به قانون بیمه عمر وحوادث پرسنل نیروهای مسلح وزارت دفاع وپشتیبانی نیروهای مسلح وسازمانهای تابعه یا وابسته به آنها(مصوب سال 1335 واصلاحات سال 1376)ویا تصویب نامه راجع به بیمه حادثه وفوت کلیه باز نشستگان ومستخدمان اعم از لشگری یا کشوری(مصوب 25/10/84هیات وزیران) اشاره نمود.

از طرف دیگر،شرکتهای بیمه نیز یکی از اهداف تاسیس خود را ایجاد تامین واطمینان مورد نیازجامعه از طریق انجام وتعمیم انواع بیمه های بازرگانی مورد نیاز جامعه می دانند.(برای نمونه ماده 2اساسنامه شرکت سهامی بیمه البرز-مصوب سال 1368)

از جنبه شرعی بحث های فراوانی راجع به انواع بیمه مطرح شده است.ولی در هر حال قانون بیمه مورد ایراد شورای نگهبان قرار نگرفته وفقهای ما نیزمعمولا بیمه عمر را صحیح می دانند(مانندرهبر کبیر(ره)ورهبرمعظم انقلاب اسلامی به ترتیب در رساله توضیح المسائل ورساله اجوبه الاستفتائات).

ازلحاظ قانونی ، همان گونه که اشاره شد،این نوع بیمه از سالهای دور در نظام حقوقی ما پذیرفته شده وبیمه عمرنوعی عقد غیر معّین است که می توان آنرا براساس اراده آزاد طرفین ودر قالب ماده 10قانون مدنی وحتی عقد صلح منعقد نمود.

درمورد اینکه سرمایه بیمه عمرکه به شخص ثالث تعلق می گیرد،ذی نفع آن چه کسی است؟ماده 24 قانون بیمه مقرر می کند: وجه بیمه عمر که باید بعد ازفوت پرداخته شود،به ورثه قانونی متوفی پرداخته می شود مگر اینکه در موقع عقد بیمه یا بعد از آن در سند بیمه قید دیگری شده باشد که در این صورت وجه بیمه متعلق به کسی خواهد بود که در سند بیمه اسم برده شده است. بدین ترتیب نتیجه می گیریم که سرمایه بیمه عمرپس از فوت بیمه گذار،متعلق به ورثه یا شخص ثالثی می باشد که در سند بیمه از او نام برده شده است.لذا این سرمایه ترکه متوفی به معنای خاص و ارث نیست که طبق ماده 862و940 به بعد قانون مدنی وقواعد مندرج در این قانون ،تقسیم شود.بلکه، تاسیس حقوقی خاص وحقی است که طبق قانون بیمه ،پس ازفوت بیمه گذار بایستی به شخص یا اشخاص ثالثی که در بستن پیمان هیچ گونه نقشی نداشته اند،پرداخت گردد.(این افراد ممکن است ورثه یا غیراز آنان باشند.)

بدین ترتیب سرمایه بیمه عمر، به نسبت مساوی بین صا حبان حق تقسیم می شود . مگر آنکه بیمه شده ، به نحو دیگری در خواست ومقرر نموده باشد. زیرا فرض ماده 24 قانون بیمه ،این است که وجه بیمه عمر،برای ورثه اختصاص داده شده است.مگر اینکه در سند بیمه قید دیگری شده باشد.به بیان دیگر ،اگر در قرار داد بیمه عمر راجع به اینکه ذی نفع چه کسی است،؛سکوت وجود داشته باشد،ناگزیر سرمایه مزبور به ورثه قانونی بیمه شده (آنهم به نسبت مساوی)تقسیم می شود نه به نسبت قاعده ارث که دارای مقررات ویژه ای است وقابلیت شمول به غیر مورد ارث ندارد.

بحث دیگر این است که برابر ماده 25 قانون بیمه ،بیمه گذار حق دارد ذی نفع در سند بیمه عمر خود راتغییر دهد مگر آنکه به دیگری انتقال داده وبیمه نامه را هم به منتقل الیه تسلیم کرده باشد.بنا براین،بیمه گذار همواره می تواند ذی نفع مقیّد در سند بیمه عمرش را تغییر دهد وفرد دیگری را به جای او قرار دهد.البته نباید این امر موجب شود،تاسیس حقوقی بیمه عمر با وصیت اشتباه گردد ؛چون طبق ماده 839 قانون مدنی (هم)،اگر موصی ثانیا وصیتی بر خلاف وصیت اول نماید ،وصیت دوم صحیح است.زیرا،احکام این دو با یکدیگر اختلاف دارد.مثل اینکه براساس ماده 843 قانون مدنی :وصیت به زیاده برثلث ترکه نافذ نیست مگر به اجازه وراث واگر بعض از ورثه اجازه کند فقط نسبت به سهم او نافذ است. حال آنکه در بیمه عمر چنین قیدی وجود ندارد،وقانونا هیچ کس نمی تواند به تصمیم بیمه گذار مبنی براینکه ذی نفع چه کسی وسهم وی چه مقدار بوده است،اعتراض نماید.فلذا بیمه عمر با ارث یا وصیت ،اگرچه ممکن است از جهت شکلی تشابهاتی داشته باشد.اما، ماهیتا اینها بایکدیگر تفاوت دارند وهریک دارای احکام جدا گانه و ویژه است.

مزیت های این نوع بیمه نامه چیست؟

تامین خاطر و آرامش خیال

همگی ما تصویری از آینده را تجسم می نماییم که در آن رفاه و امنیت مالی خانواده خویش که خواستی قلبی برای همه ماست درخشش می نماید. آنچه ما را در رسیدن به این هدف نائل می نماید حاصل دسترنج و تلاش ماست در طول سالیانی که پیش رو داریم. اگر این سالیان و آنچه حاصل گذر زمان است آن قدر که ما انتظار داریم به درازا نیانجامد جبران آن با چه کسی است؟ بیمه عمر مناسب تصویری را که ما از آینده تجسم می نماییم جاودانه می نماید. آسودگی و آرامش خاطر از رفاه و تامین خانواده ما حداقل حاصل آن است که خود به تنهایی از ارزش والایی برخوردار است.

دسترسی فوری به پول نقد

در شرایط ناگوار ماهیت نقدی بودن این سرمایه گذاری به همراه سرمایه بیمه عمر حائز اهمیت می نماید. بدون قید و بند های ناشی از ضوابط مالیاتی و انحصار وراثت سرمایه مذکور می تواند در تامین مخارج بازماندگان به گونه ای موثر راهگشا بوده و تا زمانیکه بازماندگان خود را با شرایط جدید وفق دهند به خوبی ایفای نقش نماید.
•    شرکت بیمه کارآفرین پس از دریافت اسناد و مدارک مورد نیاز و اطمینان از صحت آنها حداکثر ظرف مدت ده روز تعهدات خود را انجام خواهد داد.
•    سرمایه بیمه عمر و سرمایه گذاری همواره به هر میزان از معافیت مالیاتی برخوردار است و مبلغ قابل پرداخت در صورت فوت به ذینفع شما تابع قانون ارث نخواهد بود.

تعیین ذینفع به سلیقه خود شما

در بیمه عمر و سرمایه گذاری شما شخصاً قادر هستید به انتخاب خود تعیین نمایید که چه کسانی و هرکدام به چه میزان می توانند از مزایای این بیمه نامه استفاده نمایند. حال اینکه در مورد سایر اموال و داراییها این امر تابع قانون انحصار وراثت می باشد .

-در قانون چند نوع بیمه عمر داریم؟ در این مورد توضیح دهید؟ انواع بیمه نامه های عمر وتعریف آنها :

رشته بیمه عمرازمهم ترین نوع بیمه های اشخاص است که از تنوع فراوان برخوردار بوده و بسیار غنی است .

بیمه های عمر به سه دسته کلی ذیل تقسیم می شوند :

1- بیمه عمر تامین خطر فوت     

2- بیمه عمر به شرط حیات

3- بیمه عمر مختلط (پس انداز)

هر یک از انواع بیمه های فوق نیز دارای زیر مجموعه های مختلفی هستند که به شرح مختصری از هر یک اکتفا می کنیم:

 بیمه عمر تامین خطر فوت به دو دسته کلی " بیمه تمام عمر" و " بیمه موقت " تقسیم بندی می شود؛

 "بیمه تمام عمر" نوعی از قرار داد است که در آن بیمه گر متعهد می شود که در صورت فوت بیمه شده در هر زمان سرمایه بیمه مذکور در قرار داد را به استفاده کننده بپردازد. بیمه تمام عمر خود می تواند به دو دسته ؛

 الف) بیمه تمام عمر با حق بیمه تمام عمر

 ب ) بیمه تمام عمر با مدت محدود

پرداخت حق بیمه تقسیم شود که اختلاف این دو دسته در نحوه پرداخت حق بیمه است . در نوع اول بیمه گذار ، حق بیمه را تا پایان عمر خود می پردازد و در نوع دوم پرداخت حق بیمه تا زمان معین ـ هر گاه بیمه شده تا پایان آن مدت در قید حیات باشد ـ قابل پرداخت است .

تقریبا دوسوم از بیمه نامه های صادره در کشورهای انگلستان ، آمریکا و کانادا همین نوع بیمه نامه می باشد ومی توان آن را به یک بیمه نامه موقت با همان سرمایه و یا مبلغ بازخریدی آن را به نوعی مستمری تبدیل نمود مثلا یک نوع مستمری مادام العمر به خود بیمه شده و پرداخت نیمی از آن به همسر بیمه شده در صورت فوت ایشان .

"بیمه عمر موقت " نوعی از قرارداد است که در آن بیمه گر در مقابل دریافت حق بیمه ضمانت می نماید که در صورت فوت بیمه شده در خلال مدت محدود تعیین شده در بیمه نامه ، مبلغ معینی به شخص یا اشخاصی که بیمه گذار معین کرده که معمولا استفاده کننده یا ذینفع نامیده می شوند بدهد. در صورتی که بیمه شده در خلال این مدت فوت نشود ، بیمه گر مبلغ بیمه شده را پرداخت نخواهد کرد و بیمه گذار به شکرانه ی دوام عمر و بقای حیات بیمه شده خود هیچ مبلغی از بیمه گر مطالبه نمی کند و حق بیمه هایی که پرداخت کرده به مصرف کمک به ورثه ی بیمه شدگانی می رسد که در خلال بیمه شدن فوت می کنند ، تقریبا 21% از قراردادهای بیمه عمر از این دسته هستند.

این نوع بیمه نامه ها که خود به سه دسته با " سرمایه ثابت " ، " سرمایه نزولی " و "سرمایه صعودی " تقسیم می شوند ، برای افرادی که به طورموقت در معرض خطرهای خاصی قرار می گیرند مفید هستند . مانند کسانی که مرتبا در حال انجام مسافرت یا ماموریت هستند و یا افرادی که شغلشان با ریسک همراه است . به طور کلی این افراد این نوع بیمه را اختیار می کنند تا در صورت فوت نا به هنگام که هنوز سرمایه لازم برای تامین خانواده خود را فراهم نساخته اند ، نیاز خانوادگی شان مرتفع گردد. در این نوع بیمه نامه ها ، مدت بیمه هر چه که باشد هر زمان پرداخت حق بیمه قطع شود ، بیمه خاتمه می یابد.

این بیمه نامه قابلیت تبدیل و تمدید دارد. بیمه مستمری نوعی ازبیمه موقت با سرمایه نزولی است که برای درک بهتر این نوع             بیمه نامه پیشنهاد می شود به مثال زیر توجه فرمایید:

فرض کنید پدری تصمیم می گیرد فرزند 5ساله اش تا سن 20سالگی به تحصیل بپردازد. بیمه گر متعهد می شود ، هر گاه پدر در طول 15 سال مدت بیمه فوت شود سالی 500000ریال تا پایان مدت بیمه که فرزند به سن 20سالگی می رسد، بپردازد . بنابراین سرمایه اولیه این بیمه 7500000ریال بوده و در هر سال به میزان 500000ریال کاهش می یابد. بیمه موقت با سرمایه نزولی ممکن است به بیمه های دیگر اضافه شده و اثرات تامینی آنها را افزایش دهد.

 دسته دوم از بیمه نامه های عمر ، بیمه نامه های " عمر به شرط حیات " می باشند. در این دسته از قراردادها بیمه گر متعهد می شود در مقابل دریافت حق بیمه مقرر ، مبلغ معینی را در سر رسید توافق شده ، در صورت زنده ماندن بیمه شده بپردازد این بیمه نامه ها تقریبا شامل 8? ازکل بیمه نامه های عمر می شوند . این نوع بیمه نامه دودسته " مستمری " و " سرمایه " می باشد. در شرایط مستمری ، بیمه گر بجای پرداخت سرمایه متعهد پرداخت مستمری می باشد و در نوع سرمایه ، بیمه گر سرمایه را می پردازد حال بیمه گذار می تواند با توجه به نوع قرارداد حق بیمه های پرداختی را دریافت کند و یا دریافت نکند.

واما آخرین نوع بیمه ، بیمه نامه مختلط می باشد. این بیمه نامه وسیله ای است موثر برای فراهم ساختن سرمایه در زمانی معین ، به طوری که فوت ناگهانی نتواند تاثیری در تشکیل این سرمایه داشته باشد. در این قرارداد ریسک فوت و احتمال زنده ماندن بیمه شده یک جا و همزمان مورد تامین بیمه گر قرار می گیرد. درتعریف دیگر می توان گفت این بیمه نامه " عمل برقرار ساختن در آمدی مستمر برای شخصی یا بهره مند ساختن وی ازمزایایی است ."

این نوع بیمه نامه شامل انواع زیر است :

1-    پس انداز

2-    دو برابر حیات

3-    دو برابر فوت

4-    خانوادگی

در حدود 55%قراردادهای صادره در این رشته بیمه عمر مربوط به این نوع بیمه نامه می باشد.

 بیمه مختلط می تواند سه هدف مشخص و قطعی را برآورده سازد :

الف ) پس انداز با روشی با قاعده و منظم    

 ب ) تشکیل سرمایه

ج ) تامین در مقابل خطر فوت

همه انواع قراردادهای بیمه عمر از سه عنصر تشکیل شده اند:

خطر مورد تامین بیمه گر : در این خصوص بیمه گر می تواند از طریق پیشنهاد بیمه نامه ، معاینه پزشکی و یا گزارش محرمانه نماینده بیمه به جمع آوری اطلاعات بپردازد.

تامین بیمه گر : بر پایه قرارداد بیمه عمر بیمه گر یا ریسک زنده ماندن بیمه شده تا پایان مدت بیمه را بیمه می کند یا خطر فوت او را در خصوص قراردادهای بیمه عمر، تامین بیمه گر شامل تمام علل فوت است البته به جز استثناهایی نظیر قتل عمد بیمه شده توسط استفاده کننده و یا خود کشی بیمه شده .

حق بیمه : حق بیمه بهای تامین بیمه گر است.

مزایای انواع بیمه نامه های عمر :

در حالت کلی بیمه عمر چند دسته از نیازهای ما رامرتفع می سازد :

ـ تامین خطر ناشی ازفوت

ـ تامین مستمری در دوران بازنشستگی

ـ تامین خطر ازکار افتادگی

ـ پس انداز وتشکیل سرمایه

اما هر یک از انواع قراردادها بیمه عمر مزایای خاص خود را دارند که مختصرا در قسمت پیش به آنها اشاره شده است . کلیه ی بیمه نامه های عمرازبخشودگی مالیاتی در حق بیمه و همچنین معافیت سرمایه بیمه از مالیات بر در آمد و نیز تعلق &#