دکتر محسن محبی - متولد 1330 در تهران - اخذ مدرک دکتری حقوق بین الملل و داوری از دانشگاه لوآن بلژیک - عضو دیوان بین المللی داوری ICC (پاریس) - دبیر کمیسیون حقوق بین الملل و داوری کمیته ملی ICC (در ایران) - عضو هیئت علمی مرکز علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی و.
دکتر محسن محبی در سال ۱۳۳۰ و در خانواده‌ای روحانی متولد گردید. دوران متوسطه را در دبیرستان علوی و سپس در دبیرستان دارالفنون (رشته ادبی) سپری نمود. مدتی را در رشته اقتصاد در دانشگاه شیراز به مطالعه مشغول گردید و سپس به توصیه پدر و دوستانش مسیر خود را به رشته حقوق دانشگاه تهران که در آن رشته هم قبول شده بود، تغییر داد.پس به سال ۱۳۵۲ فارغ التحصیل رشته حقوق قضائی شد و در خرداد ۱۳۵۴ در بانک ملی ایران استخدام گردید. محسن محبی تحصیلات عالی خود را در رشته خصوصی در دانشگاه شهید بهشتی (دانشگاه ملی آن روزگار) ادامه داد (۱۳۵۶) . ایشان در مورد این بخش از دوران تحصیل خود چنین می‌گوید «رساله‌ام ابتدا با شادروان دکتر سید حسن امامی بود (حق شرط) اما بعد از پیروزی انقلاب ناگزیر شدم با استاد دیگری بعنوان استاد راهنما کار کنم. پس نعم البدل حاصل شد و شادروان دکتر مهدی شهیدی استاد راهنمای من شد و این به سال ۱۳۶۳ بود. دکتر شهیدی میدانست که من مختصر سابقه ا ی در دروس حوزوی دارم و به من خیلی لطف و توجه داشت. وی دقت نظر خاصی داشت و راهنمائی هر موضوعی رابعنوان رساله فوق لیسانس – کارشناسی ارشد - نمی پذیرفت. اما من دانشجوی امام جمعه بودم و ضمنا بعد از تعویض استاد راهنما ، موضوع رساله من "جنبه های حقوقی اعتبارات اسنادی بانکی" بود که به قول ایشان، در ان سالها بسی تازه و بدیع بود . . .»
در سال ۱۳۶۱ دیوان داوری ایران و امریکا بر اساس بیانیه های الجزایر(۱۳۵۹) تشکیل گردید تا به دعاوی اتباع و دولتین ایران و امریکا رسیدگی کند. از طرفی حجم انبوه دعاوی در دادگاههای خارجی و مراجع داوری بین المللی و له و علیه دولت نو پای انقلاب مطرح شده بود که مدیریت و دفاع در برابر انها محتاج استفاده از خدمات وکلا و حقوقدانان مبرز و مطلع در امور بین المللی بود. برای همین منظور دفتر خدمات حقوقی بین المللی ( وابسته به نخست وزیری و بعدا ریاست جمهوری) تاسیس شد که کار اصلی ان نظارت، هماهنگی و برنامه ریزی دردعاوی بین المللی له و علیه دولت بود. در همین راستا ، در سال ۱۳۶۲ از دکتر محبی برای همکاری با دفتر خدمات دعوت شد و وی از بانک ملی ایران مأمور خدمت در دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی شد که بیست و پنج سال، یعنی تا زمان بازنشستگی اش، ادامه یافت. ابتدا بعنوان مشاور حقوقی و پس از اندکی، در دوران سرپرستی دکتر افتخار جهرمی در دفتر خدمات ، معاون حقوقی وعملا قائم مقام دفتر شد. سال ۱۳۶۹ بعنوان سرپرست شعبه لاهه دفتر خدمات به هلند (لاهه) اعزام شد و از نزدیک با دیوان داوری در لاهه کار میکرد. در همان دوران و بعد از پنج سال تلاش علمی و عملی موفق گردید در سال ۱۳۷۴ در مقطع دکتری رشته حقوق بین‌الملل دانشگاه لوآن بلژیک (Louain-la-Neuve) فارغ‌التحصیل گردد.این دانشگاه جزو پنج دانشگاه درجه اول اروپا در ردیف اکسفورد و کمبریج و ماکس پلانگ است. استاد راهنمای ایشان در دوره دکتری، پروفسور فرانسوا ریگو بود و موضوع رساله اش "ماهیت حقوق بین الملل دیوان داوری دعاوی ایران و امریکا" بوده است که با درجه ممتاز و با تحسین ژوری پذیرفته شد. پروفسور "فالون" و پروفسور "جو ورهون" مشاورت رساله ایشان را بر عهده داشتند و شادروان پروفسور "یان برانلی" نیز رساله او را خوانده و بر کار ایشان در دوره دکتری نظارت داشته است. وی در چندین دوره تابستانی آکادمی حقوق بین الملل لاهه نیز شرکت کرده و بر تجربیات علمی و عملی خود افزود.
دکتر محسن محبی در سال ۱۳۶۴ زمانی که معاون دفتر خدمات حقوقی بود، توانست اولین مجله حقوق بین الملل ایران را به اسم "مجله حقوقی" راه‌اندازی نماید که برای مدت‌های مدید سردبیری آن را نیز بر عهده داشت و اعتبار علمی فراوانی در جامعه حقوقی کشور کسب نمود. از نو اوریهای این مجله بخش اسناد بین المللی ان است که اغلب انها ترجمه خود او است. از سال ۱۳۷۶ وپس از بازگشت از هلند از امور اجرائی کناره گرفت و به فعالیت‌های علمی و آکادمیک پرداخت و درهمین دوران بیش از ۴۰ عنوان مقاله فارسی و انگلیسی در حوزه حقوق بین‌الملل، داوری بین‌المللی، و حقوق بانکی تألیف و یا ترجمه کرده است. ذوق ادبی دکتر محسن محبی موجب شد تا از فعالیت در مجلات ادبی نیز غافل نماند دهها مقاله در حوزه ادبیات وشعر و نقد ادبی نیز از وی منتشر شده است.
کتب ارزشمندی از ایشان به چاپ رسیده است که برخی به زبان انگلیسی بوده‌اند. انتشارات حقوقی معتبر کلوئر(Kluwer Law Publication) کتاب دیوان داوری ایران ـ آمریکا ایشان را در سال ۲۰۰۰ منتشر نمود که بعداً توسط دکتر محمد حبیبی به فارسی ترجمه و با نام "دیوان داوری ایران و امریکا : ماهیت , صلاحیت , ساختار" در سال ۱۳۸۲ منتشر گردید. مجموعه چند مقاله درباره بیانیه های الجزایر، داوری و موسسات دولتی، نظام داوری اتاق بازرگانی بین المللی (ICC) ، مباحثی از حقوق نفت و گاز و فلسفه حقوق بین الملل از دیگر آثار این چهره حقوقی کشور است.
دکتر محسن محبی در سال ۱۳۸۷ مدتها معاون پژوهشی مرکز گفتگوی تمدنها بود. ایشان در حال حاضر عضو هیئت علمی دانشگاه ازاد (مرکز علوم و تحقیقیات) هستند و در مقاطع فوق لیسانس و دکترای حقوق بین‌الملل در دانشگاه‌های مختلف تدریس می‌کند. ضمنا وی از پیشگامان ترویج و گسترش داوری بویژه داوری بین المللی در حقوق ایران است و سالها است در این زمینه فعالیت دارد. دکتر محبی داور ایرانی عضو دیوان بین المللی داوری ( ICC ) در پاریس میباشد و از سال ۱۳۸۴ دبیرکل مرکز داوری اتاق بازرگانی ایران بوده است.
در ادامه می‌توانید مختصری از رزومه علمی و تجارب عملی ایشان را مشاهده نمایید. دائره المعارف "دانش گستر" مختصری از شرح حال وی را چاپ کرده است.
الف. سوابق تحصیلی
۱۳۷۴- دکتری حقوق از دانشگاه "لوآن" بلژیک در رشته حقوق بین الملل و داوری
۱۳۶۴- فوق لیسانس در رشته حقوق خصوصی دانشگاه شهید بهشتی
۱۳۵۲- لیسانس در رشته حقوق قضائی دانشگاه تهران
۱۳۶۱- دوره های فشرده حقوق بین الملل دانشکده حقوق دانشگاه تهران
۱۳۶۳ و ۱۳۷۳- دوره های حقوق بین الملل عمومی و خصوصی آکادمی حقوق بین الملل لاهه (هلند)
ب. سوابق تجربی و مشاغل
۱۳۵۳- استخدام اداره حقوقی بانک ملی ایران
۱۳۵۸- تاکنون – وکیل پایه یک دادگستری (عضو کانون وکلای دادگستری مرکز)
۱۳۶۳- تاکنون – مترجم رسمی دادگستری (زبان انگلیسی)
۱۳۷۶ تاکنون – عضو دیوان بین المللی داوری ICC (پاریس)
۱۳۶۴- ۱۳۸۵- سردبیر مجله حقوقی دفتر خدمات حقوقی بین المللی (دو دوره)
۱۳۷۴تاکنون- مشاور حقوقی ارشد اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران
۱۳۷۵ تاکنون – مشاور حقوقی بانک ملت، بانک توسعه صادرات، بانک کشاورزی، بانک ملی ایران
۱۳۶۵-۱۳۸۴- عضو هیئت داوری بورس اوراق بهادار، بورس فلزات، بورس کشاورزی تهران
۱۳۷۵- عضو انستیتو حقوق تجارت جهانی (ICC)
۱۳۶۴ تاکنون- دبیر کمیسیون حقوق بین الملل و داوری کمیته ملی ICC (در ایران)
۱۳۸۴ تاکنون- دبیرکل مرکز داوری اتاق بازرگانی ایران
۷۵-۱۳۶۹ - سرپرست دفتر خدمات حقوقی بین المللی در لاهه (دعاوی ایران و آمریکا)
۶۹- ۱۳۶۲- معاون حقوقی دفتر خدمات حقوقی بین المللی (ریاست جمهوری)
ج. سایر فعالیتها
۱۳۶۷- سخنران سمینار ICC درباره ضمانت نامه های عند المطالبه (۱۹۸۸- پاریس)
۱۳۶۸- سخنران سمینار قراردادهای بین المللی، کمیته ایرانی ICC (شش دوره)
۱۳۷۵ – تا بحال عضو هیات تحریریه مجله حقوقی مرکز امور حقوقی بین المللی (ریاست جمهوری)
۱۳۷۸- سخنران اولین کنفرانس داوری بین المللی دانشکده حقوق شهید بهشتی
۱۳۷۸- عضو هیئت علمی مرکز علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی
۱۳۷۹- سخنران سمینار حل و فصل اختلافات تجاری بین المللی، کمیته ایرانی ICC(پنج دوره)
۱۳۷۹- سخنران اولین کنفرانس گفتگوی تمدن ها – سیدنی (استرالیا)
۱۳۸۱- سخنران همایش حداکثر سازی قیمت نفت (قراردادهای نفتی بیع متقابل)
۱۳۸۲- سخنران سمینار ضمانتنامه های عند المطالبه، کمیته ایرانی ICC
۱۳۸۶- سخنران صدمین سال قراردادهای نفتی در ایران
۱۳۸۶- سخنران همایش مشترک داوری ICC و ایران
۱۳۸۸- سخنران صدمین سال تاسیس نهاد داوری در حقوق ایران
د. مقالات و کتاب ها به زبان فارسی
۱. متجاوز از ۴۰ مقاله در زمینه حقوق بین الملل، داوری بین المللی، فلسفه حقوق بین الملل، تجارت بین المللی، حقوق بانکی ...
ه. کتاب:
۲. دیوان داوری ایران – آمریکا (ماهیت، ساختار، عملکرد) (ترجمه فارسی)
۳. فلسفه حقوق بین الملل- فرناندوتسون
۴. بیانیه های الجزایر
۵. داوری موسسات دولتی (ترجمه)
۶. جنبه های حقوقی واردات و صادرات (ترجمه با دیگران)
۷. حقوق بین الملل و جهان سوم ( در شرف انتشار)
۸. مباحثی از حقوق نفت و گاز
۹. نظام داوری اتاق بازرگانی بین المللی (ICC)
و. کتابها به زبان انگلیسی
10. The International Law Character of Iran U.S. Claims Tribunal, Kluwer Law Publication ۱۹۹۹.
11. International Commercial Arbitration (under Publication by ICC(
گردآورنده: دکتر سید یاسر ضیائی
منبع متن: وبلاگ حقوق بین الملل عمومی علامه طباطبایی
