دکتر نسرین مصفا - متولد ۱۳۳۳ - اخذ مدرک دکتراى علوم سیاسى از واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد - دانشیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسى دانشگاه تهران - رئیس مرکز مطالعات عالى بین المللى دانشگاه تهران - عضو مؤسس و دبیر انجمن ایرانى مطالعات سازمان ملل متحد و . . .
نسرین مصفا چهرۀ آکادمیک و فعال دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسى دانشگاه تهران در حوزه هاى حقوق بشر و سازمانهاى بین المللى است و میزبان جلسات سخنرانى و میزگردهاى مرکز مطالعات عالى بین المللى و مرکز مطالعات حقوق بشر این دانشگاه نیز می باشد.
بعد از حمله بدون مجوز آمریکا به عراق در اسفندماه ۱۳۸۱ بود که دکتر مصفا در یکى از همین جلسات سخنرانى، نسبت به این موضوع نگرانى خاصى نشان داد و از اینکه این حمله بدون مجوز سازمان ملل صورت گرفته، بشدت اظهار تأسف کرد؛ بالاخره ایشان سالهاست که در مورد سازمان ملل و ضرورت وجودى این سازمان و فعالیتهاى گسترده آن، تحقیق و تدریس کرده و نمى توانسته براحتى تضعیف شدن این نهاد بین المللى را شاهد باشد.
نسرین مصفا در سال ۱۳۳۳ در تهران و در خانواده اى فرهنگى به دنیـا آمد و با اتــمام تحصیـلات دانشگاهى اش به عنوان دانشیار دانشگاه تهران فعالیت هاى خود را در دو عرصۀ حقوق بشر و روابط بین الملل ادامه مى دهد.
مصفا در سال چهارم دبیرستانِ هدف، به همراه تیم روزنامه نگارى مدرسۀ خود برندۀ اول مسابقۀ روزنامه نگارى دبیرستانهاى کشور مى شود و در سالهاى دبیرستان هم در مسابقه معلومات عمومى از طرف مجلۀ جوانان به عنوان دانشمند جوان معرفى مى شود و در فعالیت هاى جمعى دانش آموزى نیز مهارت های خاصى از خود نشان می دهد.
وی در سال ۱۳۵۸ به عنوان مسؤول بخشِ اسناد و مدارک سازمان ملل در مرکز مطالعات عالى بین المللى به عنوان کارشناس انتشارات مشغول به کار مى شود و تا سال ۱۳۶۷ این کار تداوم می یابد. از همان سال تا سال ۱۳۷۲ معاون کتابخانۀ مرکز مطالعات عالى بین الملل مى شود. در سالهاى ۷۶ - ۱۳۷۵ نیز به عنوان رئیس کتابخانه هاى دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسى دانشگاه تهران منصوب شد.
در سال ۱۳۷۶ تاکنون ریاست مرکز مطالعات عالى بین المللى را به عهده دارد، مرکزى که او خود نیز در آنجا به تحصیل پرداخته و در آنجا مشغول به کار شده، مرکزى که برایش هویت بخش است. مرکز مطالعات عالى بین المللى دانشگاه تهران، قدیمى ترین مؤسسۀ پژوهشى ایران در حوزه روابط بین الملل و علوم سیاسى است که در سالهاى قبل از انقلاب داراى دو نوع فعالیت آموزشى و پژوهشى بوده و بعد از وقوع انقلاب فرهنگى، فعالیتهاى آموزشى آن به گروه روابط بین الملل دانشگاه انتقال داده شده و در این سالها فعالیتهاى پژوهشى آن با فراز و نشیبهاى زیادى به حیات خود ادامه داده است.
مصفا بعد از پذیرشِ مسؤولیتِ مرکز، تصمیم مى گیرد با یارى همکارانش، سلسله سخنرانى هاى مرکز را با وقفه اى چندین ساله برگزار کند. حاصل چنین تصمیمى این مى شود که از سال ۱۳۷۷ در این مرکز قریب به ۱۳۰ سخنرانى و میز گرد برگزار می شود. سخنرانى ها و میزگردهایى در مورد حقوق بین الملل، سازمانهاى بین المللى بویژه سازمان ملل متحد، آراى دیوان بین المللى دادگسترى، مسائل و موضوعات مهم و جارى دنیا مانند جهانى شدن و سیاست خارجى و بحث راجع به مسائل دریاى خزر و خلیج فارس، برگزارى مستمر این جلسات در روزهاى دوشنبه در این مرکز حالت نهادى پیدا کرده و مصفا هم نمى تواند شور و شعف خود را از استقبال مداوم دانشجویان و علاقه مندان به این مباحث پنهان کند.
البته او کسب چنین موفقیتى را مرهون زحمات همکارانش و مسؤولان دانشکدۀ حقوق و علوم سیـــاسى مى داند؛ در بولتن این مرکز، فعالیتهاى پژوهشى صورت گرفته نیز منتشر مى شود.
مصفا همچنین از سال ۱۳۷۸ تاکنون مدیر ملى طرح جامع تقویت ظرفیتهاى آموزشى و پژوهشى حقوق بشر است، طرح مشترکى که با همکارى دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسى دانشگاه تهران با برنامۀ عمران سازمان ملل متحد اجرا شده و تا به امروز فعالیت هایش مشتمل بر انجام طرحهاى تحقیقاتى، برگزارى کارگاههاى آموزشى، راه اندازى مرکز مطالعات حقوق بشر(۱۳۷۹)، مرکز اطلاعات حقوق بشر(۱۳۷۸) و ترجمه و تألیف کتب متعدد در زمینۀ حقوق بشر است. مرکز مطالعات حقوق بشر عضویت شبکۀ آسیا - پاسیفیک دانشگاه صلح ملل متحد را نیز در پرونده خود دارد؛ مقولۀ حقوق بشر یکى از دو حوزۀ مورد علاقۀ دکتر مصفا است.
«در حقیقت رعایت حقوق بشر نیاز و لزوم زندگى انسانى در کشور ما و دیگر کشورها است و من خودم شخصاً وقتى انسانهایى را مى بینم که از حقوق خودشان محروم هستند و انسانهاى دردمندى که به خاطر عدم رعایت حقوق شان مشکلاتى را تحمل مى کنند، برایم رنج آور بوده، به همین دلیل با چیزى که در توان من هست و تأکید بر مسأله اى اساسى به نام آموزش در جهت تقویت حقوق بشر در سطح جامعه کوشش کنم».
وی اعتقاد دارد که یک شبه نمى توان رعایت کامل حقوق بشر را تجربه کرد، اما از دید این استاد دانشگاه، تربیت دانشجویانى در مقطع کارشناسى ارشد مى تواند این زمینه را ابتدا در سطح آکادمیک و نظرى فراهم کند و با تکیه بر این غناى آکادمیک در مرحله بعد مى توان انتظار داشت که به هدف رعایت حقوق بشر جامۀ عمل بپوشانیم.
مصفا رعایت حقوق بشر و احترام به شأن انسان را محدود به داخل مرزهاى کشور نمى سازد؛ بنابراین او با دیدى جهان وطنى اظهار مى دارد که وقتى آرزوهاى من در زمینۀ تحقق حقوق بشر عملى مى شود که ۶ میلیارد نفر انسان ساکن روى کرۀ زمین از حداقل حقوق انسانى خود بهره مند شوند.
نسرین مصفا در دوره هاى آموزشى متعددى شرکت کرده است، از جمله دورۀ حقوق بین الملل آکادمى حقوق بین الملل هلند(۱۹۹۸)، دورۀ صلح و توسعه در دانشگاه اروپایى صلح اتریش(۱۹۹۶)، دورۀ حقوق بشردوستانه در همان دانشگاه(۱۹۹۶)، دورۀ حقوق انسانى زن زیر نظر یونسکو(۱۹۹۳) و دورۀ حقوق و روابط بین المللِ مرکز روابط دانشگاهى یوگسلاوى سابق (۱۹۸۴).
دکتر مصفا علاوه بر موارد فوق، مجرى چند طرح آموزشى در زمینۀ افزایش آگاهى هاى علمى و مهارتهاى عملى زنان براى شرکت در مجامع بین المللى و افزایش توان مدیریتى سازمانهاى غیر دولتى جوانان بوده و افزون بر این طرح ها، مجرى چندگارگاه آموزشى و مشورتى در مورد حقوق کودک، رفع خشونت نسبت به زن، حقوق افراد داراى معلولیت، زن و فقر و گزارش هزارۀ دبیرکل ملل متحد بوده است.
ایشان در تز دکترایش با عنوان «مشارکت سیاسى زنان در پرتو نظریـــات سیاسى» لیـــاقت زن ایرانى را به اثبــات مى رساند و نشان مى دهد على رغم موانع مشارکت سیاسى و اجتماعى بر سر راه زنان، آنها همواره و در همۀ مراحل، از جمله در حوزه آموزش و در عرصه هاى مدیریتى موفق ظاهر شده اند.
نسرین مصفا در تابستان سال ۱۳۸۲ در دانشگاه مهیدول(MahidoI) تایلند دروسى را در زمینۀ «مذهب، عامل صلح یا تعارض از دیدگاه جنسیتى» ارائه نموده است. در این دانشگاه او اظهار داشته که مى توان با بهره مندى از مذهب در جهت صلح، دوستى و تفاهم قدم برداشت و از سوى دیگر هم مى توان، مذهب را به عنوان عاملى براى تشدید اختلافات به کار گرفت و به رفتارهاى خشونت بار روى آورد. مصفا در تایلند با بررسى موارد مختلف چگونگى استفاده از زنان را در تحقیر قومى و ایجاد تعارض در وقایع یوگسلاوى و کوزوو توضیح داده است.
در دانشگاه یوآنسو فنلاند در سال ۱۳۸۱ هم در مورد تعامل اسلام و غرب و حقوق بشر و حقوق زنان مطالبى را ارائه کرده و اعلام نموده که در همۀ فرهنگها، عناصر مشترکى یافت مى شود که همه انسانها باید بر این عناصر تأکید و آنها را برجسته نمایند و نه اختلافات و افتراقات را؛ او بیان داشته که تأکید بر عناصر مشترک باعث محفوظ ماندن کرامت و حیثیت انسانى مى شود.
ایشان همچنین به عنوان «پروفسور میهمان» در دانشگاه ناتینگهام انگلیس به تحقیق پرداخته و در برخى از کلاسهاى آن دانشگاه، دروسى در زمینه هاى حقوق کودک، حقوق زن و ترتیبات منطقه اى آسیا - پاسیفیک براى حقوق بشر ارائه کرده است.
وى نوع واکنش در مجامع بین المللى را نسبت به نحوه و چگونگى سخنرانى و تدریس خود اینگونه بیان مى کند: «اتفاقاً در کنفرانسهاى بین المللى هم غربی ها همیشه به زن مسلمان و به ویژه از کشورى مثل ایران در ابتدا به دیدۀ تردید مى نگرند و تصور مى کنند که در جوامع مسلمان، زنان داراى ظرفیت ها و توانایى علمى نیستند، اما در عمل و پس از ارایۀ مطلب، آنها مجبور مى شوند در نوع نگرش خود تجدید نظر کنند».
دکتر مصفا، تعلق خاطر زیادى نسبت به سازمان ملل و عملکرد آن دارد و یکى از دروسى که او در دانشگاه تهران تدریس مى کند در زمینه سازمان ملل، نهادهاى مرتبط با آن و فعالیت هاى این سازمان است. این علاقه صرفاً در حد و اندازۀ درس دادن محدود نمانده است؛ ایشان هم اکنون دبیر انجمن ایرانى مطالعات سازمان ملل متحد است و عضو مؤسس انجمن کودکان ایرانى طرفدار سازمان ملل بوده است.
وی احترام خاصى براى استادان پیشکسوت خود در دانشگاه تهران از جمله دکتر ممتاز، دکتر رضوى، دکتر قوام و دکتر افتخارى قائل است و به نیکى از اساتید متوفایش - مرحوم دکتر مقتدر و مرحوم دکتر اکبر - یاد مى کند و ضمن احترام به همۀ استادان خود مى گوید: «ما شاگردان مکتب دکتر ممتاز هستیم».
او در مورد نحوۀ تدریس خود مى گوید: «من دانشجویانم را خیلى دوست دارم، نمى گویم در کارم سختگیرى نداشته ام و لیکن سعى کرده ام سختگیرى هایم مادرانه باشد، عاطفه مادرى برایم مهم است».
ضمناً مرکز مطالعات بین المللى دانشگاه تهران را رقم زنندۀ بهتــــرین خاطــــــرات خود مى داند، چون مى توانسته از زمانى که در کتابخانه بوده به دانشجویان کتابهاى مورد نیازشان را تحویل دهد، در طرحهاى تحقیقاتى شرکت کند و همواره خود را شاگرد این مرکز بداند و همواره قدردان همکارانش در این مرکز باشد.
مصفا آرزو مى کند بعد از بازنشسته شدن فرصتى پیدا کند تا به خوشنویسى در شهر نیاکانش - تفرش – بپردازد؛ از این رو به صراحت مى گوید:
«من عاشق خط نستعلیق هستم و اگر زمانى بازنشسته شوم، دلم مى خواهد خط بنویسم».
نسرین مصفا آرمان و هدف بلند مدت خود را اینگونه بیان مى کند:
«نمى خواهم شاعرانه صحبت کنم ولى آرمانم فراهم کردن دنیایى است که واقعاً روابط مسالمت آمیز باشد و کرامت و حیثیت انسانى دست کم در یک سطح حداقلى رعایت بشود و ارتباط خوبى بین افراد وجود داشته باشد».
دکتر نسرین مصفا در یک نگاه
نسرین مصفا، متولد ۱۳۳۳ تهران
لیسانس علوم سیاسى از دانشگاه ملى(شهید بهشتى)، ۱۳۵۶؛
اخذ مدرک فوق لیسانس روابط بین الملل از دانشگاه تهران، ۱۳۶۳؛
اخذ مدرک دکتراى علوم سیاسى از واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد، ۱۳۷۴؛
عضو هیأت علمى گروه روابط بین الملل دانشگاه تهران از۱۳۶۷؛
دانشیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسى دانشگاه تهران، ۱۳۸۲ تاکنون؛
کفیل دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسى دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۰؛
معاون ادارى و مالى دانشکدۀ حقوق و بین الملل دانشگاه تهران ۸۳-۱۳۷۹؛
رئیس مرکز مطالعات عالى بین المللى دانشگاه تهران از سال ۱۳۷۶تاکنون؛
مدیر ملى طرح تقویت ظرفیت هاى آموزشى و پژوهش حقوق بشر از ۱۳۷۸ تاکنون؛
مدیر مرکز مطالعات حقوق بشر از ۱۳۸۰تاکنون؛
عضو کمیسیون صدور مجوز انجمنهاى علمى ایران؛
عضو مؤسس و دبیر انجمن ایرانى مطالعات سازمان ملل متحد؛
عضو مؤسس و رئیس انجمن ایرانى مطالعات زنان؛
فعالیت در حوزۀ حقوق بشر، روابط بین الملل و سازمانهاى بین المللى؛
انتخاب دو طرح ایشان با عناوین «راهنماى اسناد سازمان ملل متحد و ارتباط ایران با این سازمان» و «سیاست خارجى ایران» به عنوان طرحهاى قابل تقدیر دانشگاه تهران در سالهاى ۱۳۷۵ و ۱۳۸۳؛
ارائه و چاپ ۳۸ مقالۀ علمى و تخصصى در مجامع بین المللى و نشریات؛
آثار تألیفى: سیاستهاى تطبیقى، مشارکت سیاسى زنان، راهنماى سازمان ملل متحد(۳جلد)، مفهوم تجاوز در حقوق بین الملل(مشترک)، تجاوز عراق به ایران و موضع گیرى هاى سازمان ملل(مشترک).
